خانه‌هایی در انتظار فیبر نوری
پروژه رساندن فیبر نوری به در منازل و جایگزینی آن با کابل مسی با توجه به افزایش سرعت ارتباطات اینترنتی، در سال‌های اخیر مورد توجه مسوولان وزارت ارتباطات قرار گرفته و اگرچه در ابتدا اپراتور چهارمی به عنوان مجری این پروژه در نظر گرفته شده بود اما با توجه به تاخیرهای بوجود آمده، هنوز به مرحله اجرای کامل نرسیده است.
با اجرای پروژه «فیبر نوری به منازل»، به جای کابل مسی، فیبر نوری به کاربران خانگی، ادارات و موسسات ارائه می‌شود. طرح اتصال فیبر نوری که سرعت ارتباط را در حد چشمگیری افزایش می‌دهد، در کشورهای مختلف دنیا انجام شده است. اما جایگزینی فیبر نوری به جای کابل مسی زمانی مقرون به صرفه خواهد بود که محتوای دیجیتال بسیار زیادی برروی شبکه‌ها تعریف شود و کاربران نیاز به داشتن سرعت بالا را احساس کنند.
اتصالات پهن باند فیبر به خانه یا همان اتصالات پهن باند FTTH، معرف اتصالات کابل فیبر نوری برای اماکن به صورت اختصاصی است. این سیستم‌ها که براساس نور هستند، توان انتقال انبوهی از اطلاعات به شکل کارآمدتری از قبیل تلفن، ویدئو، داده و غیره را در مقایسه با شیوه سنتی کابل‌های مسی دارا هستند.
این فناوری به سرعت رو به گسترش است زیرا برتری‌هایی نسبت به فناوری‌های کنونی دارد که امکان اتصال پرسرعت‌تر و ظرفیت برد بیشتر نسبت به زوج‌های پیچیده رسانا و خطوط DSL از جمله آنهاست.
اپراتور مجری پروژه فیبر نوری در کشور، سابقه بیش از پنج سال فعالیت در این زمینه دارد و وزارت ارتباطات نیز بر لزوم تسریع روند امور در این زمینه اصرار می‌کند. پیش از این وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره زیرساخت‌های ارتباطی کشور، علت تاخیرهای پیش آمده در روند فعالیت این شرکت را وجود برخی مشکلات مالی دانست. علاوه بر آن دولت‌های گذشته معتقد بودند که ایران و کشورهای منطقه نیازمند کارخانه ساخت فیبر نوری هستند.
مسئله توسعه شبکه فیبر نوری موضوعی است که با آغاز به کار دولت سیزدهم بار دیگر به آن پرداخته شد؛ هرچند پروژه رساندن فیبر نوری به منازل یک کار سخت و پیچیده عنوان شد زیرا در شهرهای بزرگ کنده‌کاری و رساندن فیبر به همه نقاط کار سختی است اما این کار نیاز به یک عزم ملی دارد که به اعتقاد کارشناسان، در دولت سیزدهم مشاهده می‌شود و این امیدواری وجود دارد که این اتفاق رخ دهد.
بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی تا سال ۱۴۰۴ باید ۸۰ درصد خانوارها و ۱۰۰ درصد کسب‌وکارها با متوسط سرعت ۲۵ مگابیت‌برثانیه به پهن‌باند ثابت دسترسی داشته باشند و دسترسی ۲۰ میلیون خانوار و پنج میلیون کسب‌وکار تا سال ۱۴۰۴ به اینترنت پهن‌باند ثابت باید بر بستر فیبر نوری شکل گیرد.
در این راستا اوایل تیرماه سال ۱۴۰۱ بود که برای اجرای پروژه دسترسی مبتنی‌بر فیبرنوری و براساس ابلاغیه جدید رگولاتوری مبتنی بر این تفاهم‌نامه‌ها، اپراتورهای رایتل در فردیس، شاتل در ساوه، آسیاتک در رامسر، فناپ تلکام در بندر امام خمینی، صبانت در بابل، گسترش ارتباطات مبنا در قرچک، های‌وب در گرگان و پیشگامان در بندر چارک متعهد شدند برای ایجاد و توسعه فیبرنوری اقدام کنند.
میزان تحقق پروژه فیبرنوری چقدر است؟
براساس گزاشی که توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به مناسبت هفته دولت در سال جاری منتشر شد، آغاز پروژه راهبردی فیبر نوری منازل و کسب و کارها از جمله اقدامات راهبردی این وزارت خانه در یک سال آغازین فعالیت آن اعلام شده است، در همین راستا اعلام شده بود این طرح از بهمن ماه سال گذشته آغاز شده و همچنان در مرحله اجرا قرار دارد و درصد پیشرفت آن براساس خانوارهای تحت پوشش از ۲۴ میلیون خانوار، ۸ درصد اعلام شده است.
طبق اطلاعات اعلامی، پروژه راهبردی «فیبر نوری منازل و کسب وکارها» قرار بود تا پایان مرداد سال ۱۴۰۱ نزدیک به دو میلیون خانوار را در کشور تحت پوشش قرار دهد؛ لازم به ذکر است این عدد در ابتدای دولت سیزدهم کمتر از ۵۰۰ هزار خانوار بود؛ در همین رابطه طرح‌های توسعه پوشش فیبر نوری منازل و کسب و کارها FTTX، تهیه و تصویب بسته حمایتی برای توسعه ارتباطات ثابت، فراخوان مشارکت اپراتورهای ارتباطی در توسعه فیبر نوری از جمله اقداماتی است که در پیشبرد پروژه فیبر نوری منازل و کسب و کارها نقش مؤثری داشته‌اند که تعدادی از آنها همچنان در مرحله اجرایی قرار دارند.
طبق این گزارش پیش از این عیسی زارع پور در هفتم شهریور ماه سال جاری در حاشیه افتتاح خط تولید و مراکز تحقیقات شش شرکت حوزه فناوری و دانش بنیان در منطقه ویژه پیام بیان کرده بود وقتی تا خانه مردم فیبرنوری کشیده شود، مشترکان می‌توانند از طریق وای فای به تلفن همراه خود متصل و از سرعت بالای اینترنت لذت ببرند، همچنین با این کار شبکه تلفن همراه هم ارتقا پیدا خواهد کرد.
نحوه پوشش خانوارها چگونه است؟
در ادبیات فیبر نوری دو نوع پوشش خانوار متصل (Home Connect) و خانوار تحت پوشش (Home Pass) داریم که در بازنگری مصوبه این موضوع به‌طور شفاف تعریف شده است و براساس مصوبه به ازای ایجاد پوشش تا ۳۰۰ متری خانوار در مراکز استان به ازای هر خانوار ۵۰۰ هزار تومان و در شهرهای خارج از مراکز استان به ازای هر خانوار یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به اپراتور اختصاص داده می‌شود.
به گفته صادق عباسی شاهکوه -دبیر کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی- علاوه بر آن این حمایت مالی، در حوزه اتصال نیز به ازای هر پورت FTTh که به خانوارها متصل شود، دو میلیون تومان از محل ۸ درصد حق‌السهم دولت به اپراتورها کمک می‌شود و این مبالغ برای پوشش و اتصال در شهرهای غیر از هشت کلانشهر تخصیص می‌یابد.
طبق این گزارش، سرپرست معاونت راهبردی و توسعه بازار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هم در مرداد ماه سال جاری از انتشار فراخوان نظرخواهی تخصصی از ذی‌نفعان در مورد مقررات عمده‌فروشی فیبرنوری به منظور هم‌فکری و جلب مشارکت صاحب‌نظران و نخبگان در تدوین سیاست‌ها و مقررات مناسب خبر داد.
در فایل پیش‌نویش «مقررات و الزامات عمده‌فروشی شبکه و خدمات بر بستر فیبرنوری» آمده است: با توجه به اهداف برنامه شبکه ملی اطلاعات کشور مبنی‌بر فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم برای توسعه، ماموریت برنامه‌ریزی و راهبری توسعه زیرساخت‌های ارتباطی فراگیر، پایدار، پرسرعت و با کیفیت پهن‌باند ثابت با تاکید بر توسعه فیبر نوری (FTTx) به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی محول شده است.
عمده سیاست‌های مدنظر سازمان در موضوع تدوین مقررات عمده‌فروشی عبارتند از: تشویق سرمایه‌گذاری چندگانه به‌ویژه در زیرساخت‌ها؛ کاهش ریسک سرمایه‌گذاری به‌ویژه برای اپراتور عمده‌فروش با تدوین مقررات تشویقی و اعطای دوره تنفسی مناسب؛ ایجاد رقابت در ایجاد زیرساخت‌ها و جلوگیری از ایجاد انحصار آتی؛ توجه به سرمایه‌گذاران کوچک؛ تدوین مقررات پسینی به‌منظور کمک به شکل‌گیری بازار و انجام مداخله حداقلی حاکمیت با هدف خودتنظیمی‌در بخش و بازار.
همچنین امیر محمدزاده لاجوردی -مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت کشور- در این راستا، به جایگزینی فیبر نوری برای تسهیل سرعت ارتباطات اشاره کرده و گفت اکنون در مناطق پرجمعیت اگر دکل‌های مخابراتی کم باشد، کاربر احساس کندی سرعت می کند. همچنین ارتباط کاربر، مبتنی بر سیم‌های مسی است که سرعت محدودی دارد، به همین دولت سیزدهم تاکید دارد، لازم است نهضت فیبر نوری راه اندازی شود که بدین منظور، نیازمند مشارکت بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی چون شهرداری‌ها، توانیر و ... هستیم.
وی با بیان اینکه در ۱۰ ساله گذشته بهسازی در شبکه‌های مخابراتی غیر دولتی، مغفول واقع شده، افزود: مدتهاست لایه تجمیع که دراختیار شبکه مخابرات است؛ نوسازی نداشته و از سرعت پیشرفت شبکه، عقب مانده است. به همین دلیل دولت سیزدهم تصمیم دارد اپراتورهای ثابت و سیار را درگیر مقوله فیبرکشی تا در منازل کند تا کار با سرعت بیشتری پیش رود. لاجوردی گفته بود از سال گذشته تاکنون به دو میلیون دسترسی به فیبرنوری رسیده اند و تا پایان دولت سیزدهم آن را به ۲۰میلیون دسترسی می‌رسانند.
اما نحوه دریافت فیبر نوری برای منازل چگونه است؟
طی سال‌های گذشته گفته شده بود مشترکان مخابرات ایران می‌توانند به پورتال این شرکت مراجعه کرده، شماره تلفن منزل یا محل کار خود را وارد کنند و استعلام اینکه امکانات فیبر نوری برای آنها وجود دارد یا خیر را بگیرند. در صورتی که منطقه آنها تحت پوشش باشد، ثبت‌نام انجام و مراحل تبدیل به فیبر نوری طی می‌شود و در غیر این صورت می‌توانند برای این سرویس به صورت رایگان درخواست دهند.
درخواست فیبر نوری و تبدیل سیم مسی به فیبر برای مشترکان رایگان است و با ارائه سرویس فیبر، آنها می‌توانند از هر یک از بسته‌های موجود در پورتال مخابرات در بخش تانومای اینترنت استفاده کنند.
