تاوان سخت خشک شدن دریاچه ارومیه و تالاب‌ها برای ایران

به گزارش زنهار؛ دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچۀ آب شور خاورمیانه، در سال‌های گذشته به دنبال تصمیمات نادرست و تغییرات زیست محیطی ایجاد شده با کاهش سطح آب و خشکسالی روبرو شده است، در این شرایط امسال به دلیل تخصیص ندادنِ حقآبه دریاچه از سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه و تکمیل نشدنِ تونل انتقال آب، بخش زیادی از آب خود را از دست داده و در معرض خشک شدن کامل قرار دارد. یکی از مهم‌ترین عوارض خشک شدن دریاچه ارومیه و سایر تالاب‌ها طوفان نمک و به دنبال آن غیرمسکونی شدن استان‌های همجوار آنهاست خطری که نه تنها ایران بلکه کشورهای منطقه را تهدید می‌کند.

محمد اسماعیلی کارشناس محیط زیست با اشاره به عوارض و پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه برای ایران گفت: خشک شدن دریاچه ارومیه عوارض جبران ناپذیری نه تنها برای استان‌های کشور بلکه برای کشورهای منطقه دارد. افزایش نمک و مواد شیمیایی معلق در هوا، تغییر زمان بندی فصل‌ها، کاهش دوره زراعت، بیماری‌های تنفسی، افزایش انواع سرطان‌ها، سقط جنین و ضررهای اقتصادی غیرقابل جبران از جمله پیامدهای احتمالی خشکی دریاچه ارومیه خواهد بود. 

او ادامه داد: کاهش سطح آب دریاچه ارومیه منجر به کاهش گردشگران ورودی به منطقه شده و درآمدهای اقتصادی مردم ساکن در نزیکی دریاچه را کاهش و در نهایت منجر به مهاجرت خواهد شد. بروز انواع بیماری‌ها در انسان، حیوانات و گیاهان، شیوع بیماری های چشمی، کاهش حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی، برهم خوردن تعامل کمی و کیفی آبهای زیرزمینی منطقه و ضررهای اقتصادی غیر قابل جبران نیز از دیگر پیامدهای خشکی دریاچه ارومیه خواهد بود.

اسماعیلی با بیان اینکه خشک شدن دریاچه ارومیه این منطقه را غیرمسکونی خواهد کرد، گفت: حرکت ذرات نمک معلق در هوا به شهرها، روستاها و اراضی اطراف، کاهش سریع سطح آب های زیرزمینی در دشت‌های منطقه، کوچ مردم روستاها و شهرهای اطراف دریاچه ارومیه به سایر مناطق کشور نیز از چالش های ناشی از وضعیت فعلی دریاچه ارومیه هستند از سوی دیگر خشک شدن ارومیه ریزگردهای نمکی را برای استان‌های ایران و همچنین کشورهای منطقه به ارمغان خواهد آورد همان گونه که خشک شدن دریاچه و تالاب های عراق پدیده ریزگردها را برای ایران و دیگر کشورها ایجاد کرد. اگر چنین اتفاقی رخ دهد به گفته برخی کارشناسان تا استان زنجان باید تخلیه شود.

این کارشناس محیط زیست با تاکید براینکه مرگ آرام دریاچه ارومیه می‌تواند هشداری برای آینده باشد بیان کرد: مشکل اصلی این است که مجموعه‌ای از مصرف کنندگان مرتبا آب را از حوضه تغذیه کننده دریاچه برداشت می‌کنند. درسالهای اخیر این خروجی‌ها به مراتب بیشتر از ورودی آب به دریاچه بوده است. قسمت های وسیعی از دریاچه اکنون فاقد آب است و می‌توان گفت دریاچه کاملا خشک شده است همچنین بستر نمکی خشک شده و ذرات نمک در حال انتشار به زمین‌های زراعی مجاور است این وضع به تدریج شوری خاک را افزایش داده و در ناپایداری کشاورزی حوضه تاثیرگذار خواهد بود.

اسماعیلی در پایان به خشکی سایر تالاب‌ها اشاره کرد و گفت: چنین وضعیتی فقط بر دریاچه ارومیه حاکم نیست بسیاری از تالاب‌ها وجود دارند با مشکل بی ‌آبی و خشک شدن دست و پنجه نرم می‌کنند و همین موضوع کل ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اگر برای دریاچه ارومیه و چندین تالاب دیگراقدامی انجام نشود، پیامدها و عوارض آن شدید خواهد بود، عوارضی که غیرقابل جبران خواهد بود.