مسافران در صف انتظار بلیت

به گزارش زنهار؛ اتوبوس یکی از مقرون به صرفه ترین وسایل نقلیه عمومی برای سفرهای بین شهری محسوب می شود. وجود اتوبوس های vip که از لحاظ راحتی، امنیت و امکانات زیاد، برای سفرهای طولانی نیز یک گزینه خوب شناخته می شوند؛ باعث شده است تا گردشگران بیش از پیش مشتاق سفر با اتوبوس باشند. اما مدتی است که مسافران از کمبود بلیت اتوبوس شکایت دارند و سوالی که برای گردشگران پیش آمده است این است که چرا بلیت اتوبوس نیست؟

اگر برای تهیه بلیت اتوبوس به سایت های فروش بلیط سر بزنید؛ اغلب با عبارت تکمیل ظرفیت مواجه می شوید. این مسئله که ابتدا در مورد بلیت هواپیما مطرح می شد؛ حتی در مورد بلیت اتوبوس نیز مشکل ساز شده است و بسیاری از مسافران به سختی قادر به خرید بلیط هستند. در ادامه درباره برخی دلایل مربوط به کمبود بلیت اتوبوس صحبت کرده ایم.

نارضایتی شرکت های اتوبوسرانی از قیمت بلیت اتوبوس

شرکت های اتوبوسرانی و رانندگان اتوبوس، قیمت پایین بلیت اتوبوس را دلیل اصلی کمبود بلیت اتوبوس عنوان کرده اند. پیش از این درخواست هایی مبنی بر افزایش صد درصدی قیمت بلیت اتوبوس از سوی صنف و همچنین درخواست افزایش 60 درصدی قیمت بلیت اتوبوس از طرف توسط سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای، مطرح شده بود. اما سازمان حمایت از مصرف کنندگان و ستاد تنظیم بازار فقط با 29 درصد افزایش قیمت بلیت اتوبوس موافقت کرد. فعالان و شاغلان در این حوزه گفته اند که 25 درصد از این افزایش قیمت در سال 1401 اعمال شده بود و تنها مجوز افزایش قیمت 4 درصدی صادر شده است.

تکمیل ظرفیت اتوبوس ها

با توجه به اینکه در ایام پیک سفر هستیم بلیت اتوبوس به برخی از مقاصد محبوب، به سرعت به فروش می رسد و ممکن است در زمان جستجوی شما، بلیتی موجود نباشد. برخی از شرکت های مسافربری، تعداد محدودی بلیت را به صورت آنلاین عرضه می کنند و مابقی بلیت ها به صورت حضوری در ترمینال به فروش می رسد.

کمتر شدن تعداد ناوگان اتوبوس

به باور برخی شرکت های مسافربری و رانندگان، با وجود افزایش شدید قیمت قطعات، لاستیک و اتوبوس، نرخ های فعلی چندان برای آنها سودی ندارد که به شبکه حمل و نقل جاده ای کشور بپیوندند. بنا بر آمارها، تا دو سال پیش 15000 دستگاه اتوبوس در سراسر کشور مشغول جابجایی مسافران بوده که حالا این تعداد به 6 هزار و پانصد دستگاه رسیده است. سخنگوی شرکت های مسافربری کشور درباره این مسئله اینگونه اظهار نظر کرده اند که اتوبوس های جداشده از سیستم شرکت ها جذب برخی کارخانجات و ادارات شده اند، به همین خاطر در مسیر های مختلف کمبود اتوبوس و همچنین کمبود بلیت اتوبوس داریم.

اما یکی دیگر از دلایل کمبود بلیت اتوبوس وجود اتوبوس های فرسوده است. طبق آمار سازمان اتوبوسرانی کشور تعداد اتوبوس های ناوگان حمل و نقل در سال 1392 تعداد 20 هزار دستگاه بوده است که این تعداد در سال 1402 به 14 هزار دستگاه کاهش یافته است. عمر اتوبوس های جاده ای به طور متوسط 16 سال است، حدود یک سوم اتوبوس های ناوگان اتوبوسرانی کشور ما عمری بیش از این دارند. همچنین در این مدت از تعداد رانندگان این عرصه نیز کاسته شده است. متاسفانه هیچ نشانه هایی مبنی بر بهبود وضعیت اتوبوس های فرسوده نیست.

دلیل کمبود بلیت اتوبوس در پایانه‌ها در زمان پیک سفر

مدیرعامل سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوارهای شهرداری تهران می‌گوید: تعرفه های واردات اتوبوس را به نحوی تنظیم کنند که برای سرمایه گذاران این حوزه واردات اتوبوس بین شهری به صرفه باشد. اکنون با کمبود اتوبوس بین شهری مواجه هستیم و همین وضعیت باعث شده است تا در اوقاتی که تقاضا زیاد است، با کمبود اتوبوس و درواقع کمبود بلیت در پایانه‌ها مواجه بشویم.

قیمتی که برای بسیاری از مقاصد تنظیم شده صرفه اقتصادی ندارد، به طوری که قیمت اتوبوس و هزینه‌های دیگری که راکب یا شرکت صاحب اتوبوس باید پرداخت کند، با این قیمت همخوانی ندارد. امیدوار هستیم تا شاهد یک تنظیم گری در حوزه قیمت نرخ بلیت اتوبوس‌های بین شهری باشیم.

این اقدام باید در چارچوب منطق باشد تا هم برای مسافر بین شهری مشکلی ایجاد نشود و هم برای شرکت های حمل و نقلی از نظر اقتصادی به صرفه باشد. این هم از جمله مسائلی است که انتظار داریم در دولت به آن رسیدگی شود.

کمبود اتوبوس بین شهری چگونه درمان می‌شود؟

هم‌اکنون در کشور با کمبود جدی ناوگان عمومی اتوبوس مواجهیم، به طوری که رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری اعلام کرده است که کل ناوگان اتوبوسرانی فعال بین شهری در ایران، در حال حاضر ۶۵۰۰ اتوبوس است.

استفاده از حمل‌ونقل جاده‌ای در سال‌های گذشته یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها برای سفرهای اربعین بوده؛ البته بخشی از این سفرها با ماشین‌های شخصی انجام می‌شود اما به‌طور میانگین ۳۵ درصد از زوار با حمل‌ونقل عمومی «اتوبوس» به عتبات مشرف می‌شوند؛ برهمین اساس توسعه حمل‌ونقل جاده‌ای حائز اهمیت است؛ البته از سال‌های گذشته مشکلات متعددی زیادی در زمینه کمبود اتوبوس برای سفرهای اربعین و سفرهای داخلی به‌خصوص در بازه زمانی پیک تقاضا، وجود داشت.

براساس این گزارش، با توجه به کمبود جدی اتوبوس در بازه زمانی اربعین، طبق تمهیدات وزارت راه و شهرسازی بنا بود تا برای تسهیل تردد زوار، سال گذشته پیش‌از فرا رسیدن بازه زمانی سفرهای اربعین ۲ هزار دستگاه اتوبوس با عمر کمتر از پنج سال وارد شود.

ابلاغ مصوبه واردات اتوبوس کارکرده در خردادماه!

با توجه به سیاست‌گذاری‌های دولت برای جبران کمبود اتوبوس کشور، در خردادماه سال گذشته محمد مخبر، مصوبه دولت برای واردات ۲ هزار دستگاه اتوبوس بین شهری کارکرده با عمر کم‌تر از پنج سال را به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کرد.

طبق مصوبه ابلاغ شده و به منظور توسعه حمل و نقل عمومی مسافر، تنظیم بازار و ارائه خدمات بهینه به زائران و مسافران اربعین حسینی، به وزارت صمت مجوز داده می‌شود با تأیید و تشخیص سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نسبت به ثبت سفارش واردات ۲ هزار دستگاه اتوبوس برون شهری با عمر کمتر از پنج سال و تأیید تأمین قطعات، وجود شبکه خدمات پس از فروش و معاینه فنی توسط وزارت صمت بر اساس استاندارد کارخانه سازنده در زمان ساخت خودرو اقدام کند.

همچنین وزارت راه و شهرسازی (سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای) مجاز است به منظور ایجاد انگیزه و تسریع در فرآیند واردات از محل منابع داخلی خود در قالب وجوه اداره شده موضوع بند (ت) ماده ۳۰ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب (۱۳۹۵) یارانه سود و تسهیلات بانکی را پرداخت کند.

سود بازرگانی هرگونه واردات اتوبوس که با تأیید وزارت کشور برای جابجایی مسافران اربعین حسینی استفاده می‌شود، مشمول ۵۰ درصد تخفیف است. دستورالعمل نحوه اجرای این بند توسط وزارت کشور و با همکاری وزارت صمت تهیه و ابلاغ می‌شود.

زمین‌گیری هفت هزار دستگاه اتوبوس طی چهار سال گذشته

رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای نیز در اسفندماه سال گذشته، درباره وضعیت ناوگان اتوبوسرانی، گفت: از ابتدای کرونا تا به امروز، هفت دستگاه اتوبوس زمین‌گیر و از ناوگان اتوبوسی کشور کم شده است. تنها وسیله نقلیه عمومی که مردم دسترسی راحتی به آن داشتند و در لحظه امکان خرید بلیت داشتند، اما هم‌اکنون بخشی از اتوبوس‌ها فرسوده شده و در مسیرهای دور نمی‌توانند سرویس‌دهی داشته باشند.

امانی با بیان اینکه قیمت‌گذاری دستوری باعث شده بخشی از اتوبوس‌ها از سرویس خارج شوند و جای دیگری بروند، گفت: ما از شش ماه گذشته نوسازی ناوگان را شروع کردیم و برنامه واردات ٨٠٠ دستگاه اتوبوس و همچنین خرید ٢٠٠ دستگاه اتوبوس را از داخل داریم، اما پس از گذشت شش ماه هنوز یک ثبت سفارش را هم انجام ندادیم و هر روز با یک گرفتاری در وزارت صمت مواجه هستیم.

او درباره میزان واردات اتوبوس‌ها نیز عنوان کرد: تا کنون ۵۰ اتوبوس به گمرک وارد شده اما هنوز ترخیص نشده؛ اگر این اتوبوس‌ها ترخیص شود، به ناوگان اتوبوسرانی کشور اضافه خواهد شد.

واردات اتوبوس در محاق

همچنین براین اساس، تیرماه سال گذشته معاون سابق وزیر راه و شهرسازی از انجام اقدامات لازم برای واردات ۲۰۰۰ دستگاه اتوبوس ویژه ایام اربعین ۱۴۰۲ خبر داده و گفته بود: با همکاری وزارت صمت و سایر دستگاه‌ها اقدامات لازم در خصوص اجرای مصوبه هیئت دولت مورخ ۱۴۰۲/۰۳/۰۷ با موضوع واردات اتوبوس بین‌شهری با کارکرد تا ۵ سال در حال انجام است.

در راستای اجرایی شدن مصوبه موصوف، فرآیند جذب متقاضیان واردات ناوگان با دارا بودن کارت بازرگانی، از طریق فراخوان سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در دستورکار قرار گرفت و متقاضیان واجد شرایط برای امکان ثبت سفارش ناوگان مشخص شده‌اند، در همین زمینه از محل منابع داخلی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و با همکاری صندوق کارآفرینی امید، ۱۵ میلیارد ریال تسهیلات بانکی با سود ۹ درصد برای هر دستگاه ناوگان وارداتی در نظر گرفته شده است.

تعیین و ابلاغ منابع ارزی مورد نیاز آئین‌نامه واردات اتوبوس از سوی بانک مرکزی

منابع ارزی مورد نیاز آئین نامه واردات اتوبوس، باید از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایرانی تعیین و ابلاغ شود.

البته در بهمن ماه سال گذشته هادیان فر معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی در نشست هم اندیشی با رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، گفت: با توجه به نیاز کشور به افزایش ناوگان اتوبوسرانی، برنامه‌ریزی برای تأمین ۲ هزار دستگاه اتوبوس و افزودن به ناوگان فعال در این بخش انجام شده‌است.

کمبود ناوگان اتوبوس در اربعین سال گذشته به قدری چشم‌نواز بود که ایران برای جبران این مساله دست به دامان ناوگان جاده‌ای کشور همسایه ترکیه شد و حدود ۷۰۰ دستگاه ناوگان خارجی استیجاری برای جابه‌جایی زائران در دستور کار قرار دادند.

زمان آغاز پیش‌فروش بلیت اتوبوس اربعین اعلام شد

داریوش باقر جوان، مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافر سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای با اشاره به اینکه مجموعاً ۷ هزار دستگاه اتوبوس در سازمان راهداری امکان پیمایش مسافت‌های طولانی دارد، گفت: حدود ۱۴ دستگاه ناوگان در سازمان راهداری وجود دارد که تنها ۷ هزار دستگاه در وضعیت مطلوب قرار دارد که امکان پیمایش مسافت‌های بلند و متوسط را دارند.

مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافر سازمان راهداری در ادامه تاکید کرد: البته این ۷ هزار دستگاه برای جابه‌جایی زائرین اربعین کافی نیست و باید حدود ۲ هزار ناوگان دیگر به این تعداد اضافه شود تا به ۹ هزار دستگاه برسد.

این مسؤول در پایان تصریح کرد: از ۶ مردادماه پیش فروش بلیت‌های اتوبوس اربعین حسینی از طریق اینترنت به فروش خواهد رسید و اگر ظرفیت مقصدی تکمیل شد، مسافران می‌توانند با ثبت نام در لیست انتظار بلیت اتوبوس، براساس الویت و تعداد سرویس فوق‌العاده در آن مسیر مجدد دایر خواهد خواهد شد.

بلیت اربعین گران می شود

رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گفت: حتما قیمت بلیت اتوبوس اربعین افزایش خواهد داشت. با توجه به اینکه هر ساله بحث یک سر خالی اتوبوس ها را داریم این اقدام قطعی است و افزایش قیمت بلیت اتوبوس را خواهیم داشت. در حال حاضر موضوعی که برای اتوبوس ها داریم دنبال می کنیم این است که ۳۰ درصد افزایش قیمت برای کرایه ها اعمال کنیم چرا که هزینه ها به هیچ عنوان جوابگوی هزینه ها نیست.

اما برای اربعین هر سال بر اساس مصوبات ستاد اربعین، موضوع یک سر خالی اتوبوس منظور می شود. یعنی اگر اتوبوسی از تهران به ایلام رفت مسافر باید هزینه رفت و برگشت را پرداخت کند. با توجه به اینکه برای اوایل اربعین از تمام شهرها به مرزها هجوم می آورند و از آن طرف مسافری نیست که اتوبوس ها بخواهند آنها را برگردانند باید بهای بلیت به گونه ای باشد که برای اتوبوس ها نیز صرفه اقتصادی داشته باشد. برای برگشت هم باید ظرفیت خالی از کل شهرهای کشور وارد مرزها شود و یک سر خالی معمولا اتفاق می افتد. پیش فروش بلیت اتوبوس از ۲۰ روز قبل از اربعین دستورالعمل آن آماده و ابلاغ می شود. اما آنچه که مشخص است این است که قیمت بلیت اتوبوس افزایش می یابد. ٢ هزار و ۴٠٠ میلیون تومان اعتبارات برای انجام اقدامات مرتبط با انجام سفرهای اربعین در نظر گرفته شده که بخشی از آن در ساماندهی مسیر ایلام به مهران صرف شد. در حالی که در دو سال گذشته ترافیک این مسیر به ٣٢ ساعت می‌رسید و آب‌رسانی به مردم در این ساعات با بالگرد انجام شد اما با اقداماتی که انجام شد سال گذشته این ترافیک به کمتر از ٢ ساعت رسیده است. امسال هم که اسنپ و تپسی برای انجام سفرهای اربعین حضور خواهند داشت.