وضع کاسبان مالباخته پلاسکو

به گزارش زنهار، پنج سال از حادثه پلاسکو می‌گذرد، حادثه‌ای که با شهادت ۱۶ آتش نشان، ایران را عزادار کرد. نخستین ساختمان بلند مرتبه تهران، قلب تپنده صنعت پوشاک جلوی چشم دوربین‌ها فرو ریخت و خاکستر شد. حدود دو میلیون نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق  پلاسکو امرار معاش می‌کردند. در حالیکه افکار عمومی در بهت و حیرت بود و ایران عزادار شده بود، کسبه پلاسکو کفش آهنی پوشیدند تا پلاسکو را دوباره زنده کنند.

شورای کسبه پلاسکو تشکیل شد، رایزنی‌ها و جلسات طولانی با استانداری، شهرداری و بنیاد مستضعفان برای ساخت مجدد پلاسکو آغاز شد. مالک ساختمان  پلاسکو، بعد از انقلاب، بنیاد مستضعفان است و این بار هم مسوولیت ساخت مجدد ساختمان را به عهده گرفت.

وعده‌های زیادی داده شد، از ساخت دو ساله پلاسکو تا مصوباتی که  لابه لای تورم و تحریم و کرونا فراموش شدند اما پلاسکویی‌ها در آستانه پنجمین سالگرد فاجعه از همیشه امیدوارترند. با این حال پلاسکوی جدید هنوز سوت و کور است؛ بخش قدیمی پلاسکو که آسیب‌ندیده است، هنوز پر از شور و رونق است اما ساختمان جدید برای رسیدن به رونق گذشته باز هم راه دارد.  

علیرضا تهرانی - رئیس شورای پلاسکو است  و در این پنج سال برای ساخت مجدد ساختمان همراه کسبه دوندگی کرده است؛ بچه‌های رسانه و خبرنگاران او را خوب می شناسند. او قبل از هر چیز می‌گوید رسانه‌ها از خاکستر روزهای اول صدای ما و مشکلات ما بودند.

در این مدت فشار شدید روانی به کسبه وارد شده، اموال، اسناد و اجناس خود را از دست دادند. بسیاری از هستی ساقط  شدند و امیدشان این بود که با ساخت مجدد ساختمان بخشی از چیزی که از دست داده‌اند را دوباره به دست بیاورند.

تهرانی می‌گوید برای ساخت پلاسکو موانع بسیاری وجود داشت و هر کس حرف خودش را می‌زد. تا وقتی این حادثه برای کسی پیش نیاید، نمی‌تواند تصور کند بر آن‌ها چه گذشته است.

چند ماه طول کشید تا پس از ریزش ساختمان، کسبه پلاسکو به خودشان بیایند. ابتدا مکانی در پاساژ نور برای آنها در نظر گرفته شد. اما از رونق پلاسکو در پاساژ نور خبری نبود. کسبه توان تجهیز نداشتند و در  این پنج سال فراز و نشیب فراوانی پشت سر گذاشتند و به خاطر تورم و مشکلات اقتصادی تحت فشار بودند.

عده‌ای از پاساژ بیرون آمدند و  دو سه نفری با هم مغازه اجاره کردند تا بتوانند بدهی‌ها را صاف و معاششان را تامین کنند. بسیاری نتوانستند کار خاصی در این مدت انجام دهند، چون سرمایه چنانی هم نداشتند. بعضی‌ها راهی بازار بزرگ شده و در تولیدی‌های کوچک مشغول شدند اما چشم امید همه به ساخت دوباره پلاسکو بود.

یکی از کسبه از سختی‌های این پنج سال می‌گوید: از روزی که اینجا آتش گرفت، رفتیم پاساژ نور، اما استقبال نشد. بخشی از اجازه را بنیاد مستضعفان می‌داد اما قدر اجاره‌ای که دادیم هم در پاساژ کار نکردیم. ولی مجبور شدیم، جایی نداشتیم و مشغول شدیم. الان دستشان درد نکند اینجا را به ما دادند.

ساختمان جدید 20 طبقه دارد و نقشه آن خیلی به ساختمان قبلی شباهت دارد. حادثه قبلی شهرداری را واداشت که حداکثر ضوابط ایمنی  را رعایت کند و همین باعث شد مغازه‌ها کوچکتر شود. بنیاد مستضعفان طبق قولی که داده بود از کسبه برای ساخت، پولی دریافت نکرد و بحث تحویل به شکل حقوقی انجام شده است، اما هنوز کارها صددرصد تکمیل نشده است. جایگزینی زمان می‌برد. 

کسبه دارند تلاش می کنند تا در بهمن ماه طبقات اول را راه‌اندازی کنند تا شب عید را از دست ندهند. اما اینکه چه تعداد بیایند نمی‌توان آمار دقیق داد، چراکه باید برای ساخت دکور و خرید جنس سرمایه داشته باشند.

به گفته شورای پلاسکو، بعد از آتش سوزی، کلیت ساختمان پلاسکو به عنوان هسته تولیدی فرو پاشید. الان بدنه فیزیکی پلاسکو برپاشده، اما هسته کاری پلاسکو، پراکنده شدند. برای احیای هسته داخلی باید فراخوان داده شود تا بچه‌ها برگردند و دوباره هسته تولیدی برپا شود. ۳۰ درصد از کسبه افتان و خیزان ادامه دادند، اما ۵۰_۶۰ درصد راکد ماندند.

تهرانی معتقد است: «یک بدنه ضعیف و زاری به پلاسکو برمی‌گردد که در این مدت به خاطر کرونا و مشکلات اقتصادی مستهلک شده و مابقی توان خود را هم از دست داده است.» و حمایت از کسبه باید ادامه پیدا کند.

 نگاه کسبه به عملکرد بنیاد مستضعفان به عنوان سازنده مثبت است و می‌گویند درست است که توان مالی کسبه مثل قبل نیست، ولی تلاششان را می‌کنند تا با امید به آینده کارشان را دوباره شروع کنند.

کسبه قدیمی  پلاسکو در حقیقت غیرت و علاقه خاصی به پلاسکو دارند. یکی از کسبه که از ابتدای دهه شصت در ساختمان پلاسکو بوده،  می‌گوید پلاسکو نمرده که بخواهد احیا شود با همت کسبه و لطف خدا پلاسکو دوباره جان می‌گیرد و سرتر از قبل خواهد بود و دوباره به سرعت رونق خواهیم گرفت. پلاسکو نمرده بود و عین یک ققنوس از خاکستر خود بلند شده است.