بورس در برزخ انتظار

به گزارش زنهار؛ اصلاح بی‌پایان نماگرهای بورسی ورود به عصر جدیدی را آغاز کرده است. پس از افت پی‌درپی قیمت سهام به‌نظر می‌رسید ‌با فرارسیدن نیم‌سال دوم، کارنامه عقبگرد قیمت سهام بسته شود اما تداوم حرکت بازارسهام بر مدار نزولی نشان می‌دهد ابرمشکلات بازارمذکور بزرگ‌تر از آن است که رخدادهای کوچک و حاشیه‌ای بتوانند مسیر قیمت سهام را تغییر دهند.

رفتار بازیگران این بازار نیز موید یک نکته مهم است، سرمایه‌گذاران در مورد عدم‌کسب بازدهی متناسب با انتظارات تورمی از بازار سهام متقاعد شده‌اند. خروج بیش از یک‌هزار و ۱۸۸میلیارد تومان پول حقیقی از ابتدای آبان‌ماه تا پایان هفته قبل بر این نکته تاکید می‌کند، درحالی‌که بورس تهران توانسته بود در فروردین‌ماه رقبای خود را کنار بزند و مقتدرانه در صدرجدول بازدهی بازارهای دارایی بایستد، هم‌اکنون وجه دیگری از خود را به سهامداران خسته نشان داده‌است. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در کورس هفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماهه سه بازار سهام، دلار و سکه، بورس‌بازان نه‌تنها به بازدهی مثبت نرسیدند حتی طی مدت یادشده با بازدهی منفی۵/ ۳‌درصدی مواجه شده‌اند.

طبق برآوردهای انجام‌شده نقشه‌های سرمایه‌گذاران بورسی نقش برآب شده اما اوضاع در دو بازار موازی جور دیگری رقم خورده است. دلار آزاد در یک‌ماه (مهرماه) درحالی‌ قله‌نوردی ۴‌درصدی را در کارنامه خود به‌ثبت رسانده که از ابتدای سال ‌تا پایان ‌ماه هفتم این اسکناس در بازار آزاد با حدود ۲۵‌درصد رشد در پلکان نخست بازدهی بازارها ایستاده است. فکرش را بکنید؛ فوج‌فوج سرمایه‌گذار بورسی راهی درهای خروج از تالارشیشه‌ای هستند اما هواداران بازارهای دیگر با خیالی نسبتا آسوده مشغول کسب‌وکارند. معامله‌گران بازار طلایی نیز روزهای خوبی را در مدت یادشده پشت‌سر گذاشته‌اند. عبور این فلز گرانبها از رشد ۲۲درصدی طی فروردین تا مهرماه حاکی از آن است که فعالان بازار سهام چگونه از غافله تورم جامانده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

در پی سه افت سنگین شاخص‌کل در هفته قبل مجددا نگرانی‌ها از تداوم وضعیت مزبور و سقوط بیشتر این نماگر بالا گرفته‌است. حالا باید دید بازیگران بورسی فارغ از گزینه خروج چه استراتژی برای عبور ازاین وضعیت بحرانی در چنته معاملاتی خود دارند. آنطور که شواهد نشان می‌دهد رخداد جذابی برای جلب‌توجه سرمایه‌گذاران وجود ندارد. برهمین اساس گفت‌وگوهای «دنیای‌اقتصاد» با کارشناسان بازارسرمایه از حداقل خویشتن‌داری اهالی بازارخبر می‌دهد.  در همین رابطه حسن رضایی‌پور، کارشناس بازار سرمایه اظهارکرد:

فاصله زیاد تا روند تعادلی

شاخص‌کل بورس از نخستین روز معاملاتی آبان‌ماه روند نزولی به خود گرفته و ابرکانال ۳/ ۱میلیون واحدی را از دست داد. افت پیایی نماگر اصلی بازار سهام سبب شد تا بار دیگر اذهان عمومی درخصوص وضعیت رکودی بازار سهام و دلایل افت این ریزش حساس شوند. این‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور که به‌نظر می‌رسد بازار یادشده در حال‌حاضر اگرچه تحت‌تاثیر عواملی نظیر رکود جهانی بازارهای کالایی، افزایش ریسک‌های سیستماتیک و بن‌بست در رفت‌و‌آمدهای برجام رنج می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد، اما تجربه نشان‌داده این وضعیت نمی‌تواند پایدار باشد. در هفته‌های گذشته معامله‌گران به دلیل افزایش ریسک‌های سیستماتیک نتوانستند عایدی از بازار داشته باشند. با توجه به اینکه اتفاق مهمی که بتواند سرمایه‌گذاران را مجاب به رویاپردازی در بورس کند رخ نداده است، به‌نظر می‌رسد شاهد تداوم رو به افول قیمت سهام باشیم.

در تابستان تا حدودی وضعیت مذکور غیر‌قابل پیش‌بینی بود اما برخی محرک‌های منفی بر شیب کاهشی قیمت‌ها در بازارسهام افزود. این موضوع حتی می‌تواند ریزش بیشتر را رقم بزند.  به گفته این کارشناس، درصورتی‌که عمق دادوستدهای روزانه با افزایش روبه‌رو شود، می‌توان منتظر بازگشت تدریجی بازار به مدار تعادلی بود، اما این مهم در کوتاه‌مدت محقق نخواهد شد. او در همین رابطه به نقش سیاستگذار اشاره و اظهار کرد: متولیان بورسی با استفاده از ابزارهای مالی و کمترین هزینه می‌توانند تا حدودی روند منفی فعلی را کنترل کنند. برخی راهکارها از جمله فروش اوراق‌تبعی به بهبود نسبی روند کنونی می‌انجامد، اما از سوی دیگر برخیص متغیرهای اثرگذار بیرونی بر سرعت تنزل ورود پول به تالارشیشه‌ای افزوده است. 

رضایی‌پور خاطرنشان کرد: منابع محدود دولت از کسری‌بودجه حکایت می‌کند. این موضوع تا حدود زیادی منجر به ناامیدی سرمایه‌گذاران از بازار سهام می‌شود. برخی وعده‌های حمایتی از سوی دولت به دلیل محدودیت منابع دولتی با تردید مواجه است.  سرمایه‌گذار با رصد این جریانات به این نتیجه رسیده است که در کوتاه‌مدت نمی‌تواند از بازار سهام کسب بازدهی کند،  ضمن اینکه حواشی ایجادشده در هفته گذشته پیرامون عدم‌ورود دو خودرو در بورس‌کالا نیز بر افزایش ریسک‌های این بازار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افزاید. شرایط غیرطبیعی بازارسهام نشان می‌دهد بورس برای بازگشت به ریل تعادلی فاصله بسیاری دارد.  عرضه خودرو در بورس‌کالا دست دلالان را از بازار کوتاه می‌کند و منجر به افزایش سود تولیدکننده نیز خواهد شد. با این‌حال پذیرش محصولات ۲۰۷ و تارا شرکت ایران‌خودرو برای عرضه در بورس‌کالا با مقاومت مواجه شد؛ به‌طوری که همین عامل نیز نقش مهمی در افزایش بی‌اعتمادی‌ها ایفا می‌کند.

تداوم نوسان‌ها

«تا زمانی‌که سایه ابهامات چندوجهی بر سر بازارسهام وجود دارد، از سرمایه‌گذار نمی‌توان انتظار داشت پول خود را وارد بازار سهام کند.» مهدی دلبری، کارشناس بازارسرمایه ضمن بیان این مطلب اذعان کرد: روند منفی که بازار سهام در پیش گرفته از نزول بیشتر قیمت‌ها در این بازار خبر می‌دهد. همه عوامل داخلی و خارجی دست به‌دست هم داده‌اند تا سرمایه‌گذار رغبتی برای ورود به بورس نداشته باشد. تشدید ابهامات در بخش‌های اقتصادی و سیاسی به‌ویژه مباحث مرتبط با آزادسازی قیمت‌ها، روند ناامیدکننده مذاکرات احیای برجام و بی‌ثباتی قوانین به‌شدت بر استراتژی معامله‌گران اثرگذار است. با عنایت به این موارد احتمال نزول‌های بیشتر وجود دارد. در همین رابطه می‌توان گفت در روزهای آتی بازارسهام همچنان با افت و خیز منفی همراه خواهد بود.

گرچه ممکن است در برخی روزها شاهد سبزپوشی تابلوهای معاملاتی نیز باشیم اما از این روند موقتی نمی‌توان به‌عنوان یک مسیر باثبات یاد کرد.  درحالی‌که کارشناسان بازارسرمایه چشم‌انداز روشنی از معاملات آتی بورس در روزهای پیش‌رو ترسیم نمی‌کنند، برخی عوامل نیز به تهدیدهای بیشتر بازار دامن می‌زنند.  در گفت‌وگو با کارشناسان بازارسرمایه مشخص شد برخی ابهامات حول محور کاهش قدرت خرید مردم و افزایش هزینه دستمزد در سال‌آینده ‌نگرانی‌هایی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. نگرانی‌های نام‌برده بر احتیاط معامله‌گران خواهد افزود. افزون بر آن نباید از نوسان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های رخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داده در نرخ بهره به‌عنوان متغیری مهم برای تعیین مسیر بازار سرمایه به‌راحتی عبور کرد. افزایش رکود فراگیر در بخش معاملات سهام گرچه به منزله ارزنده نبودن قیمت سهام در تالارشیشه‌ای نیست، اما روند مذکور موجب‌شده تا میزان تقاضای موثر سهام با اما و اگرهای فراوانی مواجه شود.