پالایشگاه‌سازی ایران روی ریل توسعه
باتوجه به ظرفیت‌های بالای ایران در حوزه صنعت نفت، توجه به ساخت پالایشگاه اهمیت ویژه ای دارد؛ موضوعی که در دولت قبل آنطور که باید به آن توجه نشد اما به نظر می‌رسد که نگاه دولت فعلی بر توسعه پالایشگاه‌سازی و توجه ویژه به این بخش استوار شده و از این به بعد می‌توان شاهد اتفاقات خوبی در این حوزه بود.
به گزارش زنهار از ایسنا، تکمیل طرح‌های توسعه‌ای پالایشگاه‌های اصفهان و آبادان، ساخت یک پالایشگاه جدید ۳۰۰ هزار بشکه‌ای و توسعه صنعت انتقال و ذخیره‌سازی فرآورده از جمله برنامه‌های دولت جدید بود؛ بدین ترتیب از ابتدای دولت سیزدهم برنامه‌ریزی برای افزایش ۱۰ درصدی ظرفیت انتقال کشور از طریق حمل زمینی انجام شده و تکمیل طرح‌های توسعه‌ای پالایشگاه‌های اصفهان و آبادان در اولویت برنامه‌های صنعت پالایش و پخش قرار گرفته است.
همچنین افزایش خطوط لوله انتقال نفت و فرآورده از دیگر برنامه‌های پیش روی این صنعت بوده، همچنین به موازات افزایش خطوط و ظرفیت ذخیره‌سازی در انبارها و مخازن، ساخت یک پالایشگاه جدید در دستور کار شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی قرار گرفته که پیشنهادهای نحوه تأمین منابع مالی آن نیز ارائه شده است.
جلیل سالاری - مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اخیرا ضمن انتقاد از بعضی اقدام‌ها در دولت گذشته، گفت: بعضی از ابلاغ‌های دولت قبل، سبب توقف اقدام‌های توسعه‌ای در صنعت پالایش شد و هرگونه اقدام توسعه‌ای در زمینه ذخیره‌سازی فرآورده، ساخت مخازن جدید و نیز توسعه خطوط لوله و صنعت انتقال در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی متوقف شده بود.
وی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته، ۴۰۰۰ نفتکش از چرخه سوخت‌رسانی حذف شده بود، تأکید کرد: در بحث سوخت زمستانی نیز مدیریت لازم انجام نشده و ۱۰ تا ۱۵ درصد از ظرفیت ذخیره‌سازی‌ها کاهش یافته بود. در مدت ۷۰ روزه مدیریت در این شرکت افزون بر بازگرداندن نفتکش‌ها به زنجیره توزیع سوخت، ۲۳۰۰ مخزن‌دار نیز به چرخه سوخت‌رسانی بازگردانده شد و هم‌اکنون بیش از ۷۰ درصد موجودی نیروگاه‌ها از سوخت دوم پر شده است.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در احکام بودجه پیش‌بینی لازم برای خروج بخشی از منابع شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران از دولت انجام شده است، درآمدهای حاصل از واگذاری‌ها به بخش خصوصی باید صرف توسعه خود صنعت پالایش شود.
آمار اخیر نشان می دهد که عملکرد پالایش خوراک نفت خام و میعانات گازی در سال ۱۳۹۹، برابر با ۲ میلیون و ۴۵ هزار بشکه در روز بوده، در حالی که این رقم امسال با وجود اجرای عملیات گسترده تعمیرات اساسی واحدهای تقطیر پالایشی و دیگر واحدهای پایین‌دستی، با انجام بعضی از اصلاحات در واحدهای تقطیر و غلظت‌شکنی پالایشگاه‌ها به ۲ میلیون و ۱۷۰ هزار بشکه در روز رسیده، این آمار حکایت از افزایش ۶ درصدی پالایش خوراک نفت خام و میعانات گازی در سطح پالایشگاه‌های کشور دارد و به همان مقدار افزایش تولید فرآورده‌های نفتی را در برداشته است.
به تازگی نیز در لایحه بودجه ۱۴۰۱ به ساخت پالایشگاه توسط دولت تاکید و به وزارت نفت این مجوز داده شده تا نسبت به احداث پالایشگاه نفت سنگین به ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز از محل منابع داخلی با مشارکت بخش غیردولتی، تامین مالی خارجی (فاینانس) و یا تحویل نفت خام به پیمانکاران (تهاتر نفت) اقدام کند.
به اعتقاد برخی کارشناسان، به نظر می‌رسد نگاه این دولت به موضوع پالایشگاه سازی متفاوت از دولت قبل است و می توان امید داشت که غفلت های صورت گرفته در این عرصه جبران شود.
محمد خطیبی - کارشناس ارشد حوزه انرژی درباره اهمیت توجه به موضوع ساخت پالایشگاه، به ایسنا گفت: تجربه ای که در تحریم‌های اخیر داشتیم، نشان داد که فروش نفت خام در شرایط تحریم به سختی انجام می‌شود، درحالی که فراورده‌های نفتی را می توان راحت‌تر به فروش رساند، ضمن اینکه برای فراورده‌های نفتی ارزش افزوده نیز ایجاد می شود. همچنین مساله فروش فراورده‌های نفتی می‌تواند موجب توسعه اشتغال و فعال شدن بیش از ۱۰ صنایع جانبی شود.
وی افزود: در مجموع منافع پالایشگاه‌سازی برای کشور بسیار زیاد است و به نظر می‌رسد که برنامه‌های دولت فعلی در راستای عزم جدی برای فاصله گرفتن از خام فروشی و تولید محصولات است. امیدواریم این برنامه‌ها عملی شود و به حداقل خام فروشی قناعت کنیم، طبیعتا اگر تحریم‌ها نیز ادامه داشته باشد، مشکل زیادی برای فروش محصولات ایجاد نمی کند و تجربه نشان داده که در فروش محصولات، تحریم‌ها بی اثر بوده اما در مواد خام به ویژه نفت دشواریهایی در مسیر راه ایران قرار گرفته است.
به گفته این کارشناس، امیدواریم تغییر رویکرد و سیاست دولت جدید دولت بتواند کارساز باشد و شاهد تحولاتی در این حوزه باشیم چراکه بی شک توسعه پالایشگاه سازی می تواند گام بزرگی در صنعت نفت کشور باشد و اهمیت به آن امری ضروری و مهم است.
