راست مغزی و چپ مغزی حقیقت دارد؟

به گزارش زنهار، برخی بر این باورند که افراد راست‌مغز یا چپ‌مغز هستند و این امر تعیین‌کننده نحوه تفکر و رفتار فرد است. برای اینکه درمورد عملکردها و خصوصیات مغز راست و چپ بیشتر بدانید، ادامه مطلب را مطالعه کنید.

مغز چگونه کار می کند؟

مغز ارگان پیچیده‌ای است که تمام فرآیندهای بدنی ازقبیل تفکر، ادراک حسی و عمل را کنترل می‌کند. مغز انسان با این که به‌طور متوسط فقط سه پوند (۱٫۳۶ وزن) وزن دارد، ۱۰۰ میلیارد نورون و ۱۰۰ تریلیون اتصال عصبی دارد.

نورونها پیام‌رسان‌های اطلاعاتی هستند که از تکانه‌های الکتریکی و شیمیایی برای انتقال اطلاعات در سراسر سیستم عصبی مرکزی (CNS) استفاده می‌کنند. مغز اطلاعاتی را که ازطریق شبکه عصبی خود دریافت می‌کند، می‌کند و سیگنال‌هایی را به تمام قسمت‌های بدن به‌منظور کنترل عملکردهای بدن و پاسخ به محرک‌ها ارسال می‌کند.

نیمکره چپ و نیمکره راست مغز

مدیکال نیوز تودی می‌نویسد، سمت چپ و راست عملکردهای متفاوتی دارند و فرآیندهای موجود را کنترل می‌کنند. هر نیمه از مغز شامل شش لوب مختلف است. نیمکره چپ مغز در درجه اول مسئول گفتار و تفکر انتزاعی است و همچنین سمت راست بدن را کنترل می‌کند. نیمکره راست مغز تصویر پردازش تصویر، تفکر فضایی و حرکت سمت راست بدن است. سمت راست و چپ مغز ازطریق رشته‌های عصبی به هم متصل می‌شوند. در مغز سالم، دو سمت با هم ارتباط برقرار کنند. نیازی نیست که حتما دو نیمکره مغز با هم ارتباط داشته باشد. اگر فردی دچار آسیب شود که دو نیمکره مغز او را از هم جدا کند، باز هم می‌تواند نسبتاً طبیعی داشته باشد.

تئوری چپ‌مغز و راست‌مغز

در دهه ۱۹۶۰، راجر ولکات اسپری، دانشمند زیست‌شناسی عصب پیشنهاد کرد که در همه افراد یک نیمه مغز غالب هستند و شخصیت‌ها، افکار و رفتار آن‌ها را می‌کند.

به علت عملکردهای متفاوت دو نیمکره مغز، این ایده که افراد می‌توانند راست‌مغز شوند و چپ‌مغز باشند، وسوسه‌شوند. این تئوری منسوخ، افراد چپ‌مغز تحلیل‌گرا، منطقی، جزئی‌نگر و واقعی هستند، در کار با اعداد بیشتر می‌شوند و بیشتر با کلمات فکر می‌کنند. بر اساس این تئوری، افراد راست‌مغز بیشتر خلاق، دارای تفکر آزاد، کل‌نگر و شهودی هستند و به کمک تصاویر فکر می‌کنند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که تئوری راست‌مغز و چپ‌مغز درست نیست. بخش هایی از مغز بر روی وظایف ذهنی تسلط مختلف دارد. معمولاً هیچ سمتی از مغز به‌طورکلی غالب نیست.

مطالعه‌های سال ۲۰۱۳ تصاویر سه‌بعدی مغز از هزار نفر را ارزیابی کرد. پژوهشگران با استفاده از اسکنر MRI فعالیت نیمکره‌های راست و چپ مغز را اندازه‌گیری کردند. نتایج نشان داد که هر فرد از هر دو نیمکره مغز می‌کند و به نظر نمی‌رسد یک سمت مغز غالب باشد.

بااین‌حال، فعالیت‌های مغز هر فرد بسته به وظیفه‌هایی که انجام می‌دهند، متفاوت است. برای بررسی مثالی که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، نشان می‌دهد که دو سمت مغز برای درک کامل نیاز است، سمت چپ مغز در پردازش زبان اصلی غالب است.

ویژگی‌ها و وظایف نیمکره راست و نیمکره چپ مغز

افراد به‌خوبی در گروه‌های راست‌مغز یا چپ‌مغز قرار نمی‌گیرند، تفاوت‌هایی در عملکردهای هر نیمکره از وجود مغز دارد. تفاوت در عملکرد نیمکره های چپ و راست مغز در موارد زیر وجود دارد:

عواطف: تولید مغز برای پردازش و پاسخ‌های عاطفی از چند ناحیه استفاده می‌کند، سمت راست مغز در این پردازش‌ها غالب است. این امر برای همه عواطف صدق می‌کند.

زبان: مغز چپ در تولید گفتار فعال از مغز راست است. در بیشتر افراد، دو ناحیه اصلی زبان که به نام منطقه بروکا و ناحیه ورنیکه می‌شوند، در سمت چپ قرار دارند.

دست غالب (چپ‌دستی و راست‌دستی): افراد راست‌دست و چپ‌دست به طور متفاوتی از نیمکره‌های راست و چپ مغزشان استفاده می‌کنند. برای مثال، فرد چپ‌دست برای کارهای دستی از مغز راست خود استفاده می‌کند و بالعکس. چنین عدم تقارن‌هایی حتی ممکن است قبل از تولد ایجاد شود. برای مثال، برخی از کودکان حتی از ۱۵ هفتگی دارند که شست راست یا چپ خود را بمکند.

آیا تسلط نیمکره بین افراد متفاوت است؟

مغز همه به شکل یکسان کار نمی‌کند. برخی ممکن است در سمت راست مغز را انجام دهند، چرا که ممکن است این کار را در سمت راست یا به‌طور متقارن در کل نیمکره‌ها انجام دهند.

مطالعه بزرگی که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، نشان داد که افراد چپ دست در مقایسه با افراد راست دست، معمولاً از سمت چپ مغز خود برای حافظه کاری، زبان، بینایی و کنترل دست استفاده می‌کنند. پژوهشگران همچنین دریافتند که افراد چپ دست معمولاً ماده خاکستری در سمت راست مغز خود دارند. این امر ممکن است به آن دلیل باشد که سمت راست مغز، دست چپ غالب را کنترل می‌کند.

فعالیت‌های محرک‌کننده ذهن: فعال ماندن و مشارکت در فعالیت‌های محرک ذهن می‌تواند به بهبود حافظه و عملکرد شناختی کمک کند.

مدیتیشن: شواهد رو به افزایش وجود دارد که مدیتیشن می‌تواند به کاهش زوال شناختی با سن کمک کند.

ورزش: پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ورزش منظم می‌تواند رویدادی را در افراد مسن بهبود دهد.

خواب: مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، خواب خیلی کم یا زیاد با زوال شناختی سریع‌تر در ارتباط با بزرگسالان است.

بازی‌های محرک ذهن: مطالعات نشان می‌دهند که از پازل‌های اعداد و سایر بازی‌های محرک ذهن استفاده می‌شوند، می‌توانند در افراد بالای ۵۰ سال عملکردی را بهبود بخشند.

رژیم غذایی: داشتن رژیم غذایی سالم و راه ساده و اساسی برای کندن زوال شناختی ناشی از پیری است.

مغز یک عضو پیچیده با بخش ها و عملکردهای زیادی است. سمت راست و چپ مغز به طور متفاوتی کار می کنند و مسئول فرآیندهای مختلف بدن هستند. تقسیم بندی این فرآیندها می تواند بین افراد متفاوت باشد. به عنوان مثال، در اکثر افراد راست دست، سمت چپ مغز در درجه اول مسئول زبان و ارتباطات است. در حالی که این مورد در افراد چپ دست کمتر دیده می شود. در حالی که دو نیمه مغز عملکردهای متفاوتی دارند، نیمکره های مغز به طور خاص شخصیت و رفتار افراد را تعیین نمی کنند.

آیا هر نیمکره مغز به طور متفاوتی بر شخصیت تأثیر می گذارد؟

در حالی که دو نیمکره مغز مناطق خاص خود را دارند، آنطور که قبلاً تصور می شد بر شخصیت تأثیر نمی گذارند. شما نمی توانید خود را راست مغز یا چپ مغز خطاب کنید، اما ویژگی های شخصیتی شما هنوز به طور منحصر به فرد بخشی از مغز شما هستند.

آیا تست های نیمکره مغز ارزش علمی دارند؟

در حالی که تست های نیمکره مغز یا تست های مغز چپ و راست مغز بسیار محبوب هستند، این تست ها ترجیحات شخصی بیشتری نسبت به نوروآناتومی نشان می دهند و برای سرگرمی مفیدتر هستند. تحقیقات نشان داده است که هر دو طرف مغز در طول کارهای خلاقانه و کمی با هم کار می کنند.