پاتک سنگین ایران به اروپایی‌ها

به گزارش زنهار؛ پس از چهار ماه انتظار، بالاخره نشانه هایی از آغاز مذاکرات هسته ای به چشم می خورد و در روزهای اخیر «علی باقری کنی» معاون سیاسی وزارت کشورمان برای بسترسازی ازسرگیری مذاکرات عازم بروکسل پایتخت بلژیک شد.

باقری روز چهارشنبه پنجم آبان در صفحه توییتر خود نوشت: «گفتگویی جدی و سازنده با انریکه مورا در مورد عناصر ضروری مذاکرات موفق داشتم. توافق کردیم‌ پیش‌از پایان ماه نوامبر (هفته دوم آذر) مذاکرات را شروع کنیم. تاریخ دقیق هفته بعد اعلام خواهد شد.»

اتفاق غیرقابل پیشی بینی که در جریان این سفر به وقوع پیوست، عدم دیدار و مذاکره بین نماینده ایران و نمایندگان سه کشور اروپایی عضو برجام شامل انگلیس، فرانسه و آلمان بود. در اینکه چرا این دیدار شکل نگرفت، ایران و طرف غربی نظرات و ادعاهای خاص خود را دارند.

همزمان با سفر باقری به بروکسل، شبکه تلویزیونی انگلیسی‌زبان «پرس‌ تی‌وی» متعلق به صداوسیما به نقل از یک مقام آگاه نوشت برخلاف ادعای برخی رسانه‌های آمریکایی، ایران آمادگی خود را برای مذاکره مستقیم با سه کشور اروپایی امضاکننده برجام در تهران یا پایتخت‌های این سه کشور رسما اعلام کرده است. این مقام آگاه با این حال اضافه کرد جمهوری اسلامی برای این درخواست خود هنوز پاسخی نگرفته است.

در مقابل، غربی ها دیدگاه دیگری دارند و معتقدند که این ایران بوده که دست رد بر سینه سران بروکسل زده است. در همین پیوند «لارنس نورمن» خبرنگار «وال استریت ژورنال» به نقل از وزارت خارجه آلمان نوشت: سه کشور اروپایی امضاکننده برجام برخلاف آنچه رسانه‌های ایران گفته‌اند، برای مذاکره مستقیم دعوتی دریافت نکرده‌اند و در عوض، ایران پیشنهاد این سه کشور را برای دیدار با باقری در جریان سفرش به اروپا را رد کرده‌ است.

در صورت صحت ادعای خبرنگار «وال استریت ژورنال»، ناظران به اهمیت «اقدام متقابل» در عرصه دیپلماتیک استناد می کنند و معتقدند رد درخواست سران بروکسل از سوی تهران بی ارتباط با رفتار دو هفته پیش اروپایی ها نیست.

طی هفته های پایانی مهر ماه، شاهد سیگنال های مثبتی از سوی اروپا برای ازسرگیری مذاکرات بودیم اما در نهایت آنها با یک تشر آمریکا از مواضع خود عقب نشستند و سرسپردگی اتحادیه اروپا را به آمریکا بار دیگر به نمایش گذاشتند. اظهارات «جوزپ بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر عدم وجود «پلن B» یا نقشه دوم برای برجام و نیز سفر «انریکه مورا» معاون وی به تهران از جمله این سیگنال های مثبت بود.

در جریان سفر مورا به ایران، گویی یکی از توافقات صورت گرفته آن بود که ابتدا ایران و نمایندگان اروپا این بار نه در وین بلکه در بروکسل مذاکرات خود را آغاز کنند تا بلکه بستر برای ازسرگیری مذاکرات آتی در وین هموار شود. از این رو چند تن از مقامات و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از نشستی بین ایران و سه عضو اروپایی برجام در بروکسل خبر دادند.

متاسفانه ساعاتی پس از موضع گیری «ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا مبنی بر اینکه «برگزاری مذاکرات هسته ای میان ایران و اتحادیه اروپا در بروکسل برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام در وین ضرورتی ندارد»، تمام معادلات به هم ریخت و اتحادیه اروپا از مواضع خود عقب نشست.

بنابراین «نبیله ماسرالی» یکی از سخنگویان سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه برگزاری جلسه روز ۲۹ مهرماه بین هیات ایرانی و اتحادیه اروپا برای مذاکره درباره مسائل مرتبط با برجام هنوز تایید نشده است، افزود: در این مرحله نمی‌توانیم تأیید کنیم که آیا چنین جلسه‌ای برگزار می‌شود و چه زمانی خواهد بود.

از نگاه ناظران، رد درخواست سه کشور اروپایی برای دیدار با باقری بی ارتباط با رفتار قبلی آنها با مقامات تهران نیست. آنها در عمل نشان دادند در مسیر برجام با چراغ سبز و قرمز آمریکا حرکت کرده و از حرکت باز می ایستند. دست رد نماینده ایران بر سینه تروئیکا ضمن اینکه جایگاه اتحادیه را به دلیل دنباله روی از آمریکا به چالش کشید، این تهدید را با خود به همراه داشت که در دولت جدید هر گونه اقدام غربی با اقدامی متقابل و متناسب پاسخ داده خواهد شد.

فرضیه اقدام متقابل ایران وقتی قوت گرفت که «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان در مورد خبرهایی مبنی بر این که سه کشور اروپایی قصد دیدار با باقری را در بروکسل داشته‌اند و ایران این دیدار را نپذیرفته است، گفت: سه کشور اروپایی روش ناپسندی از نظر ما دارند؛ اینکه به جای اینکه در ظرفیت ملی خودشان بخواهند با ما دیدار کنند درخواست دیدار مشترک دارند. البته بخش ناپسندیده‌تر این است که یک بیانیه مشترک می‌دهند و یک‌طرفه حرف‌های خود را می‌گویند.

امیرعبداللهیان تاکید کرد «ما چه در تهران چه بروکسل از هر گونه گفت‌وگوی دوجانبه با این کشورها استقبال می‌کنیم اما گفت‌وگو با سه کشور در چارچوب ۱+۴ و در کنار نمایندگان روسیه و چین مورد نظر است.»

بنابراین تهران در عمل نشان داده است پشت میزی که اروپا و آمریکا چیده باشد، حضور نخواهد یافت بخصوص میزی که در آن نمایندگان مسکو و پکن غایب باشند.