10 شگفتی تاریخ جام‌جهانی

به گزارش زنهار؛ جام جهانی این لذت بخش‌ترین شوی فوتبالی دنیا که هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود و در هر دوره‌ای، خاطرات تلخ، شیرین و بعضا عجیبی را به همراه خود دارد. در طول برگزاری هر جام جهانی، باید منتظر یک اتفاق و پیشامد خاص بود. از اتفاقات پنهان گرفته تا آن هایی که جلوی چشم همگان و لنزهای متعدد دوربین ها روی می‌دهد. در این یادداشت نگاهی به عجیب‌ترین اتفاقات فوتبالی و غیر فوتبالی دنیا در این تورنمنت مهم می‌اندازیم که شاید کمتر و یا اصلا در مورد آن‌ها و جزییاتشان نشنیده باشید.

10. پابرهنه‌ها به جام جهانی نمی‌روند

شاید جام جهانی 1950 برای بسیاری از فوتبال دوستان و به خصوص علاقه‌مندان به برزیل، یادآور بازی فینال و شکست تلخ سلسائو برابر اروگوئه در ماراکانا باشد. اما به غیر از این اتفاق بزرگ و تلخ برای هواداران برزیل، جام جهانی 1950 شاهد یکی از عجیب‌ترین حوادث تاریخ جام های جهانی است. یکی از تیم هایی که موفق به حضور در این تورنمنت مهم شده بود، کشور هند و نماینده قاره آسیا بود. مردم هند که تنها چند سال بود، طعم آزادی و استقلال کشورشان را از بریتانیا چشیده بودند، با این صعود به جام جهانی غرق در شادی و سرور بودند. قرار بر این بود تا هندوها به برزیل سفر کنند؛ ولی مسئولان ورزش این کشور از پرداخت هزینه های سفر ملی پوشان کشورشان به برزیل امتناع کردند، چون عملا پولی در حساب نداشتند. بازیکنان هند پولی برای بلیت سفر به برزیل و حتی برای خرید کفش و البسه ورزشی نیز نداشتند. فدراسیون فوتبال هند درخواستی را به فیفا ارائه داد تا به موجب آن بازیکنان فوتبال هند، بدون کفش و پابرهنه فوتبال بازی کنند. این درخواست از سوی فیفا با مخالفت روبرو شد و تیم فوتبال هند از رقابت های جام جهانی کناره گیری کرد. البته برخی ها هم معتقد بودند که علت بازی نکردن تیم هند با کفش، ربطی به تامین بودجه نداشته و به فرهنگ خود هندوها باز مرتبط بوده است. تیم فوتبال هند که در آن سال ها تیم به نسبت قدرتمندی در سطح آسیا به شمار می‌رفت. آن‌ها دو سال بعد در المپیک 1952 هلسینکی حاضر شدند و فوتبالیست‌های پابرهنه هندی، توانستند در آن بازی‌ها بدون مشکل بازی کنند، هر چند در بازی اول هندی‌ها 1-10 مقابل تیم یوگسلاوی سابق شکست سنگینی را متحمل شدند.

بازیکنان تیم ملی فوتبال هند در سال 1950

9. اعدام کاپیتان به خاطر جاسوسی

اولین دوره حضور فرانسوی ها در جام های جهانی به همان دوره اول و سال 1930 برمی گردد. فرانسوی ها در آن تورنمنت و در اولین بازیشان 4-1 مکزیک را شکست دادند ولی در بازی دوم 0-1 مغلوب تیم آرژانتین شدند و چون بازی ها در آن زمان به صورت تک حذفی بود، با این شکست از جام جهانی حذف شدند. در آن سال ها کاپیتان تیم ملی فرانسه، الکساندر ویلاپلان نام داشت. الکس که در پست هافبک بازی می کرد، یکی از بازیکنان خوب و تاثیرگذار فرانسه در آن سالیان شناخته می شد. با آغاز جنگ جهانی در سال 1939 و اشغال فرانسه به دست نازی ها، افراد مختلفی از فرانسوی ها به نفع آلمان نازی جاسوسی می کردند. بعد از آزاد شدن این کشور از دست ارتش آلمان ، بسیاری از جاسوس های نازی شناسایی و اعدام شدند که یکی از این جاسوس ها، ویلاپلان کاپیتان فرانسه در جام جهانی 1930 بود. ویلاپلان سال ها برای آلمانی ها جاسوسی می کرد و اطلاعات کشورش فرانسه را به آن ها می فروخت. این خبر باعث شد اولین کاپیتان تاریخ فرانسه در جام های جهانی به دار مجازات آویخته شود. حکم دادگاه، در مورد او به سرعت اجرا شد تا دیگر هیچ کس، حتی فوتبالیست ها هوس جاسوسی به سرشان نزند.

الکس ویلاپلان کاپیتان تیم فرانسه که به جرم جاسوسی اعدام شد

8. بازیکنی که بعد از زدن گل مُرد و دوباره زنده شد

اروگوئه پس از قهرمانی در جام جهانی 1950 در برزیل، 4 سال بعد و با توپ پر عازم کشور سوئیس شده بود تا از عنوان قهرمانی خود دفاع کند. اروگوئه در بازی های گروهی و با صلابت تیم های چکسلواکی و اسکلاتلند را از پیش رو برداشت و در مرحله حذفی هم انگلستان را 4 بر 2 شکست داد تا در مرحله نیمه نهایی به مصاف مجارستانی برود که یکی از قدرت های بلامنازع آن دوران به شمار می رفت و فرانس پوشکاش آماده و ساندرو کوچیس گلزن را در اختیار داشت. بازی اصلا به دلخواه اروگوئه ای ها پیش نرفت و این تیم با دو گل از مجارستان عقب افتاد. سرمربی اروگوئه دست به تعویض زد و «خوان خوبر» جوان را به بازی فرستاد. خوبر توانست به خوبی جواب اعتماد سرمربی اروگوئه را در اولین بازی ملیش داده و با دو گل خود در دقایق 75 و 86 بازی را به تساوی بکشاند و تیمش را از خطر حذف شدن از جام جهانی نجات دهد و بازی را به وقت های اضافه بکشاند. بازیکنان اروگوئه سرمست از این گل، به سوی خوبر دویدند و او را سخت در آغوش کشیدند. فشار، هیجان و کمبود اکسیژن باعث اتفاقی شد که هیچ کس انتظار آن را نداشت؛ خوبر به زمین افتاد و از هوش رفت. کارلوس آباته، پزشک تیم فورا به او «نیکتامید» که آن زمان به نام کورامین شناخته می‌شد، داد و این بازیکن در نهایت به هوش آمد. پزشک تیم و دیگر بازیکنان اروگوئه از حمله قلبی و مرگ این بازیکن از نظر پزشکی خبر داده بودند. خوان خوبر بعد از به هوش آمدن در وقت اضافه، دوباره به زمین رفت و تا زمانی که داور سوت پایان را زد، به بازی ادامه داد. در پایان، این بازی در وقت های اضافه با دو گل ساندرو کوچیس و با حساب 2-4 به سود مجارستان پایان یافت و اروگوئه به دیدار رده بندی رفت.

تیم ملی فوتبال اروگوئه در جام جهانی 1954

7. دعوا بر سر توپ

اولین دوره جام جهانی در کشور اروگوئه از همان ابتدا و تا بازی فینال با اتفاقات عجیبی همراه بود. یکی از این اتفاقات عجیب و تا حدی خنده دار به مهم ترین رقابت آن جام که بازی فینال بود، برمی گردد. اروگوئه و آرژانتین دو فینالیست اولین دوره جام جهانی بودند که هر یک از هر راهی شده می خواستند افتخار اولین قهرمانی جام جهانی را به نام خود ثبت کنند. بازی فینال بین این دو تیم و با قضاوت داوری از کشور بلژیک انجام شد. بازیکنان دو تیم از داور مسابقه تقاضای توپی متفاوت برای هر نیمه را داشته بودند که داور مسابقه نیز به ناچار خواسته آن ها را پذیرفت. نیمه اول بازی با توپ مورد نظر اروگوئه‌ای‌ها برگزار شد که آرژانتین توانست 2 بر 1 پیروز شود. در نیمه دوم بازی با توپ آرژانتین انجام شد و اروگوئه به بازی برگشت و توانست 4 بر 2 میهمانش را شکست دهد و قهرمان اولین دوره رقابت های جام جهانی شود.

بازی فینال جام جهانی 1930 و قهرمانی اروگوئه

6. پنجه چارروا

ملی‌پوشان اروگوئه‌ای، گویی با مفهوم و معنی پنجه چارروا که از نیاکان خود به ارث برده اند، کاملا عجین شده اند. پنجه چارروا در واقع نماد و سمبلی از مبارزات و روحیه مبارزه طلبی در بین بومیان این کشور کوچک آمریکای جنوبی است. اروگوئه ای ها توانستند با همین روحیه مبارزه طلبی خود و الهام از این سمبل نیاکانشان از پس حریفانی به مراتب قدرتمندتر از خود بر بیایند. برای شما دو مورد از این روحیه مبارزه طلبی اروگوئه ای ها در طول تاریخ برگزاری جام های جهانی را بیان می کنیم. اولین مورد به 16 جولای 1950، برمی گردد که تیم  اروگوئه در ورزشگاه ماراکانا در ریو‌دو‌ژانیرو همسایه قدرتمند شمالی‌ خود یعنی تیم ملی برزیل را شکست داد. اروگوئه که تیم ضعیف میدان به حساب می‌آمد، جام قهرمانی را بالای سر برد و جز اشک و حسرت چیزی نصیب برزیلی‌ها نشد؛ اتفاقی که در تاریخ با نام «ماراکانازو» شناخته می‌شود. مورد دوم هم که شاید کمتر در مورد آن شنیده باشید، به جام جهانی 1962 شیلی مربوط می شود. در جام جهانی 1962 و بازی مقابل شوروی سابق، پای الیسئو آلوارس، هافبک این تیم در پی تکل خشن بازیکن حریف، شکست. اما الیسئو حاضر به ترک زمین نشد و به بازی ادامه داد؛ تصمیمی که او را تا مرز از دست دادن پایش هم پیش برد. همین دو مورد و البته موارد دیگر به خوبی نشان می دهد این کشور کوچک که جمعیت آن از 3.5 میلیون نفر نیز فراتر نمی رود، چرا فاتح دو جام جهانی شده و در برخی از نیمه نهایی های جام های جهانی نیز حضور داشته است.

تیم ملی اروگوئه در جام جهانی 1950

5. کلاه شانس چیرو

هر وقت صحبت از تیم ملی کرواسی به میان می آید، ناخودآگاه ما را به یاد جام جهانی 1998 و شگفتی سازی مردان کروات با هدایت میروسلاو بلاژوویچ می اندازد. کرواسی با هدایت این مربی و البته درخشش بازیکنی چون داور شوکر توانست به نیمه نهایی صعود کند. هر چند این تیم مغلوب فرانسه میزبان شد ولی در رده بندی با شکست هلند توانست به مقام سوم جام جهانی دست پیدا کند. چیرو که بعدها سرمربی تیم ملی ایران شد، همیشه یک کلاه پلیس همراه خود داشت و آن را روی نیمکت روی سرش می‌گذاشت. سرمربی تیم ملی کرواسی برای خبرنگاران تعریف کرد که قبل از سفر به فرانسه برای حضور در جام‌جهانی 1998، دوست پلیسی داشته که این کلاه را به او هدیه داده بود. اما این پلیس در درگیری با اوباش و در یک نزاع خیابانی کشته شد. کلاه پلیس به هر حال برای آقای سرمربی و تیم ملی کرواسی شانس به همراه داشت و آن ها همان طور که گفته شد، توانستند تا نیمه‌نهایی پیش بروند و اگر بدشانسی نمی‌آوردند، حتما می توانستند به جای فرانسه در بازی پایانی مقابل برزیل قرار بگیرند.

میروسلاو بلاژوویچ سرمربی سابق کرواسی و تیم ملی ایران

4. رنگ و نسلی که به خاطره‌ها پیوست

یکی از اتفاقاتی که دوباره هرگز در فوتبال روی نخواهد داد، بازی تیم ملی برزیل با پیراهن سفید خواهد بود. دلیل برزیلی ها از نظر خودشان برای این اتفاق کاملا منطقی است؛ برزیلی‌ها در فینال جام جهانی 1950 در خانه خود با پیراهن سفید به زمین رفتند و همه دنیا دیدند که چه اتفاقی در ماراکانا افتاد. هیچ‌کس حتی فکرش را هم نمی‌کرد که جام قهرمانی به تیمی غیر از میزبان برسد؛ اما درعوض اروگوئه‌ای‌ها با بازی شجاعانه خود همه را شگفت‌زده کردند و برای دومین بار قهرمان جهان شدند. از آن سال کابوس وار برای برزیلی ها تا به الان و سال 2018 که نزدیک به 68 سال می گذرد، تیم ملی برزیل دیگر هرگز سفید نپوشید و زرد و آبی به ترتیب به عنوان رنگ لباس اول و دوم آن‌ها انتخاب شد. اما رنگ سفید تنها چیزی نبود که ناپدید شد؛ برزیلی‌ها همه بازیکنان آن تیم نفرین شده را از صحنه فوتبال کشور حذف کردند. بازیکنانی که نماد بدشانسی بودند، از دنیای فوتبال بیرون انداخته شدند و تا سال‌ها برای آن شکست تاوان دادند. حتی 43 سال بعد از حادثه ماراکانا، در سال 1993 به مواسیر باربوسا، دروازه‌بان برزیل در آن فینال، اجازه ملاقات با بازیکنان جوانان که آن سال قهرمان جهان شدند، داده نشد. برزیل سال 2014 یک بار دیگر به عنوان میزبان شکستی شرم‌آور را تجربه کرد. در دیدار نیمه نهایی جام جهانی 2014 این تیم 1-7 به آلمان باخت و حدس بزنید چه کسی مقصر دانسته شد؟ درست حدس زدید، همان تیم قدیمی فینال 1950 ماراکانا.

تیم ملی برزیل هرگز بعد از جام جهانی 1950 با لباس سفید بازی نکرد

3. داور مَست

خوردن انواع نوشیدنی ها در بین تماشاگران جام جهانی تا حدی امری رایج است و هواداران فوتبال در کنار دیدن بازی ها از روی سکوها، در حین و یا بین دو نیمه هم بازی را تماشا کرده و هم لبی تر می کنند. اما اینکه این نوع از نوشیدنی ها به خصوص از نوع الکلی و مَست آورش توسط داور بازی استفاده شود، اتفاقی کم نظیر است که فقط توسط یک داور در جام جهانی و آن هم آقای «والتر اشویلر» آلمانی در جام جهانی 1982 اسپانیا رخ داده است. در دیدار تیم های پرو و ایتالیا در جام جهانی 1982 والتر اشویلر داور بازی به هیچ عنوان حالت طبیعی نداشت و حتی در چندین صحنه قوانین داوری را نیز فراموش کرده بود. حقیقت زمانی مشخص شد که یک خبرنگار با یکی از کارکنان هتل محل اقامت این داور صحبت کرد. او گفت:

 اصلا تعجب نکردم که نتوانست بازی را کنترل کند. چند ساعت قبل از آن با ناهارش، دست کم 3 لیتر شراب را به تنهایی خورد.

در گذشته شاید دنیای فوتبال در مورد نوشیدنی های الکلی چندان سخت‌گیر نبود، اما اوضاع دیگر عوض شده و به شدت غیرطبیعی است، اگر یک نفر چند ساعت قبل از رفتن به زمین بازی الکل مصرف کند.

والتر اشویلر داور مَست بازی تیم های ایتالیا و پرو

2. انهدام مافیا

سال 1982 و 11 جولای برای ایتالیایی ها تاریخی بسیار باشکوه و فرخنده بود که از یاد و خاطر آن ها هرگز پاک نخواهد شد. 11 جولای 1982 آن ها توانستند با پیروزی در برابر آلمان غربی، به قهرمانی سوم خودشان در جام جهانی در خاک اسپانیا دست پیدا کنند. البته این رویداد تنها اتفاق تاریخی آن روز برای مردمان ایتالیا نبود. مردم در آن روز پس از قهرمانی ایتالیا به خیابان ها ریختند و به رقص و پایکوبی مشغول شدند. شادی عمومی تمام کشور را در بر گرفت و هیچ‌کس نمی‌توانست نسبت به این قهرمانی بی‌تفاوت باشد. مردم هیجان‌زده، در حین جشن به سمت مقر شاخه خطرناکی از مافیای ایتالیا به نام کامورا حرکت کردند. اتحاد بی‌نظیر مردم سبب انهدام بزرگ‌ترین مافیای کشور ایتالیا شد و شهر ناپل دوباره به دست مردم عادی افتاد. این اتفاق باعث شد تا همگان به قدرت فوتبال پی ببرند و ثابت شود که حتی خطرناک ترین گروه های مافیا هم در مقابل فوتبال و شادی مردم چاره ای جز تسلیم شدن ندارند.

قهرمانی ایتالیا در جام جهانی 1982 اسپانیا

1. دست خدا یا کلاهبرداری بزرگ

جام جهانی 1986 مکزیک و به خصوص 22 ژوئن در تمامی ادوار جام های جهانی تاریخی ماندگار است. این تاریخ روزی است که دیگو آرماندو مارادونا موفق شد دو گل تاریخی وارد دروازه انگلستان کند. یکی از زیباترین گل‌های جام جهانی که از میانه میدان و با دریبل بیشتر بازیکنان انگلستان به‌ثمر رسید و دیگری گل معروف به دست خدا. در آن دیدار که در مرحله یک‌چهارم نهایی جام جهانی در ورزشگاه آزتک مکزیکو‌سیتی برگزار شد، مارادونا با دست توپ را از بالای سر پیتر شیلتون، دروازه‌بان مشهور سه‌شیرها عبور داد و یک گل تاریخی را به‌ثمر رساند. گلی که مارادونا هرگز بابت آن اظهار پشیمانی نکرد و آن را دست خدا نامید و اعلام کرد با این گل، انتقام حمله انگلیسی‌ها به جزایر مالویناس در سال 1982 و کشته شدن 650 سرباز آرژانتینی را گرفته است. هر چند بازیکنان انگلیسی با مارادونا اصلا هم عقیده نبوده و از این گل به عنوان یک کلاهبرداری بزرگ یاد می کنند. پیتر رید، یکی از بازیکنان تیم ملی انگلیس در آن دیدار در یادداشتی در روزنامه دیلی میل در سال 2011 نوشت:

25 سال گذشته اما من به خوبی آن را در ذهن دارم. 22 ژوئن 1986 بود. تصویر آن گل به روشنی در ذهن من است و هنوز هم یک کلاهبرداری بزرگ محسوب می‌شود. همه ما به خوبی دیدیم که او با دست توپ را زد. تری فنویک، تری بوچر، گلن هادل و من. ما مقابل داور تونسی قسم خوردیم، اما انگار با دیوار حرف می‌زدیم. به نظرم شیلتون نباید سرش را پایین می آورد. آن وقت مارادونا نمی‌توانست آن گل را بزند. آن گلی که هم که با عبور از 5 بازیکن ما به ثمر رساند، حالمان را بدتر کرد.

خود مارادونا هم در سال 2011 خطاب به پیتر شیلتون گفت:

لطفا آن اتفاق را فراموش کن. آن اتفاق سال‌ها پیش رخ داد و تو بودی که آن توپ را از داخل دروازه خارج کردی. برای من آن گل یک خاطره است. من در گذشته زندگی نمی‌کنم. من به خاطر اتفاقی که 25 سال قبل رخ داد، عذرخواهی نمی‌کنم.