همسر دوم از همسر اول کمتر ارث می‌برد؟
بسیار پیش می‌آید زنی که همسر دوم مردی بوده است پس از مرگ شوهرش، بر سر سهم‌الارث دچار اختلاف با فرزندان و همسر اول مرحوم شده است. به‌طوری‌که همسر اول و فرزندانش او را بی‌نصیب از ارث دانسته‌اند.
به گزارش زنهار؛ بنابراین باید دید نظر قانون در این خصوص چیست؟ همسر دوم در چه صورتی از شوهر ارث می‌برد؟ آیا همسر دوم از همسر اول کمتر ارث می‌برد؟ آیا تفاوتی در این خصوص بین نکاح دائم و موقت وجود دارد؟ اگر زن دوم فرزند داشته باشد سهم‌الارثش چقدر است؟ آیا آنها هم ارث می‌برند؟ در این مطلب از مجله دلتا به موضوع تفاوت سهم الارث همسر اول و دوم می‌پردازیم.
آیا زن دوم از شوهر ارث می‌برد؟
به موجب ماده ۸۶۴ قانون مدنی زن پس از مرگ همسرش ارث می‌برد البته به سه شرط:
درصورتی‌که در عقد دائم او بوده، بنابراین در نکاح موقت زن به‌طور کلی ارث نمی‌برد چه زن اول چه زن دوم. (ماده ۹۴۰ قانون مدنی)
قبل از مرگ شوهرش زنده باشد. (ماده ۸۷۵ قانون مدنی)
مرد توسط زن به قتل نرسیده باشد. زیرا قتل از موانع ارث است چه در مورد همسر دوم چه در مورد سایر ورثه. (ماده ۸۸۰ قانون مدنی)
میزان سهم‌الارث زن دوم چقدر است؟
حال که دانستیم زن دوم نیز در صورت وجود شرایطی از همسر ارث می‌برد می‌خواهیم بدانیم میزان ارث او چقدر است؟
به موجب ماده (۹۴۲ قانون مدنی) درصورتی‌که مردی دو یا چند همسر دائم داشته باشد، یک چهارم اموال (در صورت نداشتن فرزند) و یک هشتم اموال (در صورت داشتن فرزند) بین آنها به تساوی تقسیم خواهد شد.
به عبارت دیگر سهم زن از شوهر به‌طور کلی یک چهارم (در صورت نداشتن فرزند) و یک هشتم است. حال چنانچه مرد دارای چند همسر دائم باشد این میزان به طور مساوی بینشان تقسیم می‌شود.
نکته حائز اهمیت این است که منظور از داشتن فرزند به‌طور کلی فرزندان مرد است و فرقی نمی‌کند که از کدام زن باشد. به عبارت دیگر همین که مرد دارای فرزند باشد سهم‌الارث زنان از یک چهارم به یک هشتم کاهش می‌یابد حتی درصورتی‌که یکی از زنان از مرد هیچ فرزندی نداشته باشد نیز سهم او یک هشتم است.
در گذشته زن به استناد ماده ۹۴۶ قانون مدنی فقط از اموال منقول (هر چیزی که از شوهر باقی مانده بود) ارث می‌برد و در اموال غیرمنقول (ساختمان و زمین) سهمی نداشت.
اما به موجب قانون جدید زن در صورت داشتن فرزند از همسر مرحومش، یک هشتم از اموال منقول و یک هشتم نیز از قیمت اموال غیرمنقول از جمله عرصه و اعیان، (ساختمان و زمین) ارث خواهد برد.
میزان ارث زن دوم در صورت داشتن فرزند
درصورتی‌که شوهر در زمان فوت هیچ فرزند یا نوه‌ای از همسرش یا از همسران قبلی نداشته باشد، زن از اموال مرد یک چهارم ارث می‌برد. درغیراین‌صورت یک هشتم از اموال مرد را ارث خواهد برد.
درصورتی‌که مرد هیچ فرزندی نداشته باشد، سهم زن یک چهارم از اموال منقول و یک چهارم از فروش اموال غیرمنقول یعنی عرصه و اعیان (ساختمان و زمین) ارث خواهد برد خواهد برد.
البته به این مساله مهم نیز باید توجه داشت که دو زن که یکی از آنها فرزندی ندارد اما زن دوم فرزندانی دارد، پس از مرگ همسر، زن اول با آن که فرزندی از شوهر متوفی نداشته است، ولی به علت وجود فرزندان همسر دوم نصف یک هشتم از اموال شوهرش را ارث خواهد برد.»
همچنین به موجب ماده ۸۴۳ قانون مدنی در صورتی مرد، تا ثلث اموالش را برای همسر دوم یا هر شخص دیگری وصیت کرده باشد سایر ورثه نمی‌توانند مانع ارث بردن او شوند.
یعنی برای مثال اگر خانه‌ای که از سوی شوهر متوفی برای همسرش وصیت شده از نظر قیمتی بیش از یک سوم اموال او نباشد وصیتنامه صحیح است. درغیراین‌صورت ورثه میبایست درباره بقیه ثلث اموال اجازه دهند.
