بیماری ای که عامل ۸۰ درصد از مرگ‌ها در ایران است
تمام بیماری‌هایی که تحت عنوان بیماری‌های غیرواگیر نامیده می‌شوند به‌دلیل سبک زندگی غلط تشدید می‌شوند؛ از جمله بیماری‌های قلبی – عروقی و انواع سرطان، در این‌باره در معرض تهدید قرار داریم چون عامل ۸۰ درصد از مرگ‌های مردم ایران بیماری‌های قلبی - عروقی است.
به گزارش زنهار، سبک زندگی مردم طی یک‌دهه گذشته تغییر کرده؛ تحرک کم شده و غذاهای پرکالری جای محصولات فیبردار را گرفته‌اند. گفته می‌شود که شیوع چاقی در ایران در بیش از یک چهارم افراد وجود دارد و زنان هم دو برابر مردان در کشور چاق هستند. در عین حال دیگر تفاوت زیادی هم از منظر چاقی بین روستاها و شهرها وجود ندارد؛ به طوری که ۲۰ درصد افراد در سطح روستاها و ۲۴ درصد افراد در سطح شهرهای کشور چاق هستند. تغذیه نامناسب و بی‌تحرکی به همراه سایر عوامل، ابتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی را به‌عنوان عامل ۸۰ درصد مرگ‌ومیرهای مردم ایران تشدید کرده است. شاید خیلی‌ها انگشت اتهام را به سمت وزارت بهداشت نشانه بگیرند که در این‌باره اقدامات لازم را انجام نمی‌دهد، اما واقعیت این است که اجرای سیاست‌های درست برای تغییر سبک زندگی مردم در این حوزه تنها برعهده وزارت بهداشت نیست و باید از سوی سایر نهادها تعامل بیشتری در این‌باره شکل بگیرد. حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزیر بهداشت در این‌باره به چند سؤال همشهری آنلاین پاسخ داده که در ادامه می‌خوانید:
جامعه ایرانی از نظر سلامت و سبک زندگی چه تغییری کرده است؟
طی یک‌دهه گذشته ما با تغییر سبک زندگی مردم مواجه بودیم. یکی از آنها مهاجرت روستاییان به شهرها و جایگزین شدن زندگی شهری است که آنها را از تحرک و تغذیه مناسب دور کرده است. بسیاری از مردم در حال حاضر به جای غذاهای فیبردار، مقدار قابل‌توجهی غذاهای پرکالری دریافت می‌کنند و این مسئله را به‌صورت افزایش وزن در جامعه به‌ویژه در کودکان می‌توان مشاهده کرد. یکی دیگر از تغییرات جدی در زندگی مردم، ساعت خواب افراد است که به سمت ساعت‌های پایانی شب رفته است؛ به همین دلیل فعالیت‌های صبحگاهی افراد به نوعی حذف شده است. تمامی این موارد بر بیماری‌ها، به‌ویژه آنهایی که تحت عنوان سرطان می‌شناسیم، تأثیرگذار است.
طی حدود ۱۰ سال این شرایط تثبیت شده و در زندگی مردم شکل گرفته؛ چه اقداماتی باید برای تغییر این رویکرد انجام شود؟
کار سختی پیش‌رو داریم؛ چون کودکان هم در حال رشد و پرورش با همین سبک زندگی هستند، اما از همین امروز باید نحوه خورد و خوراک مردم تغییر کند؛ تغییری که باید در کودکان هم وجود داشته باشد. آموزش چنین مسائلی به کودکان می‌تواند بزرگسالی آنها را با مخاطرات کمتری مواجه کند. یک مسئله ساده در زندگی مردم ایران، مصرف نمک است. عجیب‌تر آنکه خانواده‌ها، فرزندانشان را هم از همان دوران کودکی به مصرف غذاهای شور عادت می‌دهند. نمک و نمکدان جزو اصلی سفره مردم ایران است و افراد زیادی هستند که حتی نمی‌توانند تصور کنند هنگام غذا خوردن نمکدان سر سفره نباشد.
مسئله مهم دیگر فعالیت بدنی است. دکوراسیون شهری باید به‌گونه‌ای طراحی شود که مردم موظف به پیاده‌روی روزانه حداقل ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ متر باشند، اما کجای زندگی شهری چنین چیزی را داریم. شهرداری، وزارت ورزش، فرمانداری، مؤسسات متولی و... باید در این‌باره سیاستگذاری‌های لازم را داشته باشند. روزانه ۲۰ تا ۲۵ دقیقه پیاده‌روی مداوم، ضرورت تحرک برای تمام افراد است، اما در بخش زیادی از مردم جامعه چنین چیزی حتی مشاهده نمی‌شود و روزهای متمادی حتی کمترین تحرک هم انجام نمی‌شود. خود مردم می‌توانند این مسئله را بررسی کنند و متوجه شوند که قدم‌های روزانه‌شان در روز چه میزان است.
با وجود این شرایط، چه بیماری‌هایی مردم را تهدید می‌کند؟
تمام بیماری‌هایی که تحت عنوان بیماری‌های غیرواگیر نامیده می‌شوند به‌دلیل سبک زندگی غلط تشدید می‌شوند؛ ازجمله بیماری‌های قلبی – عروقی و انواع سرطان. ما در این‌باره در معرض تهدید قرار داریم؛ چون عامل ۸۰ درصد از مرگ‌های مردم ایران بیماری‌های قلبی - عروقی است. این بیماری‌ها منجر به سکته قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلبی و... می‌شوند. تغییر سبک زندگی می‌تواند این بیماری‌ها را کاهش دهد؛ به‌طور مثال اگر فشار خون ۵۰ درصد کنترل شود، بیش از ۵۰ درصد از نارسایی قلبی کاهش پیدا می‌کند. برای کنترل فشار خون باید مصرف نمک به‌شدت کاهش و فعالیت بدنی افزایش پیدا کند. خوردن مواد غذایی حاوی نشاسته و شیرینی هم افراد را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی، دیابت نوع۲ و چاقی قرار می‌دهد که هر دوی این بیماری‌ها عامل ابتلا به سرطان هستند.
اما مردم به این سبک زندگی عادت کرده‌اند و به‌نظر می‌رسد که وظیفه نهادهای متولی است که در این‌باره اقدامات جدی انجام دهند؟ آیا این سیاستگذاری از سوی سازمان‌های مختلف وجود دارد؟
اصلاح سبک زندگی مردم تنها برعهده وزارت بهداشت نیست. در روزهایی که ما با مشکلات جوی مثل آلودگی هوا مواجه هستیم و درخواست تعطیلی داریم، مساعدت از سوی فرمانداری می‌تواند منجر به حفظ سلامت مردم شود. برای برخورد با تولیدکنندگان موادغذایی ناسالم هم ما نیازمند ورود جدی قوه قضاییه هستیم؛ برای مثال برای تولید یک نان سالم به‌عنوان یکی از ارکان اصلی تغذیه‌ای باید تمام نهادها ازجمله قوه قضاییه، مجلس، فرمانداری و... در کنار وزارت بهداشت حضور داشته باشند.
اگر وزارت بهداشت اعلام می‌کند که جوش شیرین در تولید نان مورد استفاده قرار نگیرد، باید نظارت‌ها به‌گونه‌ای صورت بگیرد که چنین مشکلی را در تهیه نان نداشته باشیم و درصورت مشاهده برخورد جدی در این‌باره صورت بگیرد. اصلی‌ترین نهاد متولی در این حوزه وزارت بهداشت است و تهیه محتوا برای آموزش‌های سبک زندگی سالم و روش فنی آن برعهده ماست، اما ادارات دیگر هم باید در کنار ما حضور داشته باشند.
