خوابی که هریس برای بن سلمان دیده است

به گزارش زنهار، روابط بین ایالات متحده و پادشاهی عربستان سعودی طولانی است. در سال 1951، دو کشور توافقنامه کمک دفاعی متقابلی را امضا کردند که فروش تسلیحات را تسهیل کرد و اجازه تأسیس مأموریت آموزشی نظامی ایالات متحده را در نزدیکی ریاض داد، که از آن زمان تاکنون محور اصلی روابط امنیتی دو کشور باقی مانده است. فروش تسلیحات و تجارت نفت نشان دهنده صدها میلیارد دلار تجارت در طول چند دهه است و آمریکا دومین واردکننده بزرگ تولیدات عربستان است. در سال گذشته، صادرات ریاض به ایالات متحده یک سوم افزایش یافت.

روابط پر چالش

این رابطه همیشه آسان نبوده است. ایالات متحده معمولاً توانسته است به راحتی اتحادهایش را با حکومت‌های خودکامه حفظ کند، و واضحاً عربستان سعودی یک سلطنت مطلقه باقی مانده است: پادشاه با فرمان حکومتی حکمرانی می‌کند. ولیعهد، محمد بن سلمان، نخست وزیر و رئیس شورای وزیران و مجلس مشورتی است که اعضای آن توسط پادشاه منصوب می‌شود.

با این حال، دخالت عربستان سعودی در جنگ داخلی خونین یمن و قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار در سال 2018 توسط عوامل دولت سعودی، اوضاع را به نقطه شکست رساند.

به نوشته ستون‌نویس روزنامه هیل، نزدیک به کنگره آمریکا، جو بایدن در زمان مبارزات انتخاباتی برای ریاست جمهوری، متعهد شد که عربستان سعودی را به یک دولت «منزوی» تبدیل کند. در سال 2021، او پایان «تمام حمایت آمریکا از عملیات تهاجمی در جنگ یمن، از جمله فروش سلاح مربوطه» را اعلام کرد، اگرچه درخواست‌ها برای تحریم تسلیحاتی عربستان در مقیاس کامل با مخالفت روبرو شد. در اواخر همان سال، وزیر انرژی ایالات متحده، اوپک (که عربستان سعودی در آن نفوذ زیادی دارد) را مسئول افزایش قیمت بنزین در آمریکا دانست. محمد بن سلمان پس از حمله به اوکراین در فوریه 2022 از پاسخ به تماس‌های بایدن اجتناب کرد و با وجود مداخله بیل برنز، رئیس سیا، ریاض از افزایش تولید نفت خودداری کرد.

محمد بن سلمان در سطح بین المللی به دلیل نقش مستقیمش در دستور قتل خاشقجی حاشیه‌ای شد. اما او به تدریج جایگاه خود را احیا کرده است. در ژوئیه 2022، بایدن از جده دیدن کرد و با شاهزاده محمد و پدرش، ملک سلمان، ملاقات کرد. اخیراً ولیعهد در نشست افتتاحیه شورای همکاری اتحادیه اروپا و خلیج فارس در بروکسل شرکت کرد. درها بار دیگر باز شده‌اند.

موضع کامالا هریس، معاون رئیس جمهور در قبال عربستان سعودی در گذشته انتقادی بوده است. او در مجلس سنا به لغو حمایت نظامی از کمپین سعودی‌ها در یمن رای داد و قطعنامه‌ای را امضا کرد که محمد بن سلمان را به سازماندهی قتل خاشقجی متهم کرد. او گفت که ترامپ «چشم خود را بر این ترور فجیع بسته است» و از ایالات متحده خواست که «به طور اساسی روابط خود با عربستان سعودی را ارزیابی کند و از اهرم‌های خود برای دفاع از ارزش ها و منافع آمریکا استفاده کند.»

قبول واقعیات

این مربوط به آن زمان بود. از زمان حمله حماس در 7 اکتبر 2023، هریس دریافته است که اتخاذ مواضع اخلاقی ساده و بدون ابهام دشوار است و حفظ آن حتی دشوارتر است. علاوه بر این، در حالی که یک سناتور می‌تواند با عواقب نسبتا کمی عمل کند، و یک معاون رئیس جمهور می تواند مسئولیتش را رد کند، کسی که آرزو دارد روزهای کاری خود را در دفتر بیضی کاخ سفید سپری کند، چنین تجملی ندارد.

هریس به‌عنوان رئیس‌جمهور باید با عربستان سعودی تعامل داشته باشد یا اینکه تصمیمی آگاهانه و مهم بگیرد و این کار را نکند.

وضعیت کنونی در خاورمیانه به شکل غیرممکنی پیچیده به نظر می‌رسد: اسرائیل در غزه و جنوب لبنان درگیر شده است و در برابر صداهایی که خواهان خویشتنداری هستند ناشنوا شده است. در سوریه، علی‌رغم تحریم‌های آمریکا و حملات هوایی گاه به گاه، رئیس‌جمهور بشار اسد همچنان در قدرت است. حملات حوثی‌های یمن به کشتی‌ها در دریای سرخ همچنان ادامه دارد، و نیروی دریایی ایالات متحده بیشترین سهم را در تلاش برای مقابله با آن دارد.

این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران در سال جاری دو بار مستقیماً به اسرائیل حمله کرده است. همچنین از گروه‌های نظامی در سراسر منطقه از جمله حماس، جهاد اسلامی، حزب الله، حوثی‌ها و گروه‌های عراقی مانند سازمان بدر حمایت می‌کند. هریس، که در سیاست خارجی نسبتاً بی‌تجربه است، چگونه در این باتلاق با عربستان سعودی تعامل می‌کند؟

آیا عربستان سعودی یک متحد کامل است؟ البته که نه. این کشور یک دموکراسی نیست و مخالفان را به شدت سرکوب می‌کند. در کنار چین و ایران، عربستان سعودی یکی از سه کشور با بیشترین تعداد اعدام را در سال دارد. رسانه‌ها به شدت سانسور شده‌اند و آزادی بیان وجود ندارد.

با یان حال، اگرچه محمد بن سلمان قهرمان لیبرالی نیست که وقتی در سال 2017 ولیعهد شد، برخی برای آن امیدوار بودند، اما او اصلاحات ملایمی را ایجاد کرده است و – بر خلاف سنت رهبران خلیج فارس - در حال ترسیم آینده‌ای پس از سوخت فسیلی است. به نوشته هیل، برای ایالات متحده، عربستان سعودی بهترین گزینه است.

هریس به عنوان رئیس جمهور احتمالا بپذیرد که روابط نزدیک با ریاض ضروری است. پیش نویس توافقنامه دوجانبه‌ای با عربستان سعودی وجود دارد که شامل تضمین‌های امنیتی و همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای غیرنظامی است. در حالی که معاون رئیس جمهور در جریان مبارزات انتخاباتی است، به عنوان نامزد تغییر، احتمالا رشته‌های سیاست موجود بایدن در مورد عربستان سعودی را در دست بگیرد.